Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 11 - 12) Woedza potoczna powstała w rezultacie przypadkowych zwykle spostrzeżeń i doświadczeń uzyskiwanych metoda prób i błędów. Można o niej powiedzieć że: - nie są znani jej twórcy i jest przekazywana zwykle przez osobiste kontakty, w niektórych tylko przypadkach doczekała się zapisu prezentowanych treści, - nie zawsze ma naukowe uzasadnienie, a jeśli je posiada, to ma ono wobec niej charakter wtórny, - jej wykorzystywanie jest tradycyjne, nawykowe wynikające z zasady, że zawsze tak robiono.
(cytat, str. 13) Metodologia badań naukowych w szerokim znaczeniu zajmuje się formułowaniem problemów naukowo-badawczych jako pytań w rozumieniu semantycznym, niekoniecznie także gramatycznym i kontrolowaniem założeń, przy których te problemy zostały sformułowane.
Zajmuje się wypróbowanymi sposobami - metodami - pozyskiwania odpowiedzi na postawione pytania, uogólnianiem tych odpowiedzi oraz stawianiem i sprawdzaniem hipotez, w końcu konstruowaniem teorii naukowych.
MEtodologia - w ogólnym uijęciu - to tyle, co teoria sposobu zdobywania wiedzy o rzeczywistości i budowy systemu tej wiedzy oraz nauka o metodach badań naukowych. Teoria tworzenia nauki ...
(cytat, str. 25) Przyczyna : - jako oddziaływanie przekazujące energię. Na tym polega energetyczne pojęcie przyczyny, ściśle zachowane z zasadą zachowania energii, - przyczyna jako oddziaływanie przekształcające potencjalną możliwość w rzeczywistość, - przyczyna jako oddziaływanie przekazujące informację. - współdziałanie elementów systemu jako przyczyna zmian, - naprężenia - różnica potencjałów - jako przyczyna zaistnienia procesu wyrównania strumienia
(cytat, str. 40) błędy rozumowania: - dowodzenie i uzasadnianie tylko na podstawie wybranych przypadków - myślenie typu post-hoc ergo proper-hoc (jeżeli B było później od A, to A jest przyczyną B) - fałszywe interpretowanie zjawiska współwystępowania, - rozumowanie przez analogię, - złudne poczucie powszechnośći, - nieuprawnione indywidualizowanie, - uleganie niemerytorycznej argumentacji, - nieprzestrzeganie zasad logiki.
(cytat, str. 40) Pojęcia stanowią rdzeń systemu komunikacji w nauce. Jeżeli więc przyjmie się wadliwe pojęcia, cały system przyjmowania i przekazywania informacji nie spełni swojej podstawowej funkcji.
System pojęciowy: - zawiera tylko pojęcia zdefiniowane, przy czym postać definicji określa jednoznaczenie treść i zakres pojęcia, - jeśli występuje konieczność wprowadzenia nowego pojęcia lub zmiany definicji pojęcia już stosowanego, to nowe pojęcie musi być zdefiniowane, - podczas całego procesu badawczego, zdefiniowane pojęcia nie mogą być zmienione, niezależnie od względów stylistycznych nie należy posługiwać się synonimami stosowanych pojeć.
(cytat, str. 48) Oceniać - znaczy orzekać o kimś lub o czymś według zasad wartości, czyli wypowiadać zdanie o stopniu zgodności z zasadami wartości lub o stopniu ich spełnienia w czyimś działaniu lub dziele, a co najmniej domyślać się tego. Zasady wartości nazywa się też miernikami lub kryteriami ocen.
(cytat, str. 58) Okoliczności uzasadniające wprowadzenie pojęć nietradycyjnych można zapisac następująco: - kiedy zostanie odkryta nowa prawidłowość albo nowe zjawisko, dla ustalenia których nie ma w nauce pojęcia wyrażającego w sposób adekwatny otrzymane rezultaty, - kiedy należy dokonać transformacji wiedzy do dyscypliny naukowej, w której pojęcia własne nie odpowiadają treści wprowadzonych rezultatów, - kiedy będący w dyspozycji badaczy zasób pojęciowy nie zadowala ich co do dokładności, jednoznaczności, prostoty itp.
(cytat, str. 60) Cel jest to obraz takiego obiektu, który powinien pojawić się w przyszłości, ale nie pojawia się on sam przez się, ale jako wynik dziłania.
Cel stanowią przeiwywanie rezultatu dziłania zakłada wybór środków jego osiągnięcia. Możliwość wyboru środków jest konieczną charakterystyką celu jako wiedzy.
Działanie jest niemożliwe bez odpowiednich podmiotów. świadczą o tym różne motywy dziąłalności. W zależności od nich wiedz może przekształcić się w cele, a cele w wiedzę opisową. Cele mają więc także charakterystyki motywacyne.
(cytat, str. 67) Hipoteza: - powinna wynikać z uprzednio nagromadzonej wiedzy jako jej akceptacja i rozwinięcie lub jako jej zaprzeczenie, - hipoteza powinna być zasadniczo możliwa do sprawdzenia, - hipoteza nie powinna zawierać wewnętrznych sprzeczności, - ilość formułowanych dla rozwiązania jakiegoś problemu hipotez nie powinna być ograniczona innymi względami oprócz naukowych, - wszystkie hipotezy odnoszące się do danego obiektu są równoprawne do chwili, aż nie zostanie ustalona prawdziwość którejś z nich, - naukowa wartość hipotezy nie powinna być stawiana w prostej zależności od stopnia jej zasadności w momencie oceny.
(cytat, str. 135) Modelowanie traktowane jest jako metoda pośredniego badania obiektu, stosowana wtedy, kiedy bezpośrednie operacje badawcze na obiekcie są niemożłiwe lub niezelowe. Wynikać to może ze złożoności lub unikalności obiektu, charakteru procesów i zjawisk zachodzących w tym obiekcie, zagrożenia, jakie dla badaczy lub samego obiektu stanowi proces badawczy itp.
(cytat, str. 139) Tworzenie modelu rozpoczyna się od procedury rozpoznania oryginału, tzn. od ujawnienia osobliwości struktury orygunału, zależności funkcjonalnych elementów jego struktury oraz związków pomiędzy oryginałem a środowiskiem, otoczeniem, w jakim oryginał występuje.
Dokonując rozpoznania oryginału poszukuje się nie tylko jego specyficznych cech indywidualnych, ale także analogii z innymi obiektami tej klasy, do jakiej należy oryginał, a nawet jeżeli to możliwe z obiektami należącymi do innych klas.
(cytat, str. 148) Wskaźniki, których lepiej nie stosować: - wskaźniki nie mające znaczenia (np. numer próbki) - wskaźniki dodatnie lub ujemne dla wszystkich badanych obiektów, - wskaźniki dające nieostry wynik oceny - wskaźniki dublujące się - wskaźniki wyraźnie współzależne - wskaźniki ilościowe niedostatecznie wyjaśnione - wskaźniki określane w nieoptymalnych - trudnych do standaryzacji - warunkach,
(cytat, str. 153) Procedura porównywania dwóch pojęć obejmuje następując eetapy: - określenie treści każżego pojęcia osobno - określenie zakresów każdego pojęcia osobno - określenie łączności treściowej między pojęciami, tzn. wyznaczenie granic zbioru wspólnego dla obu pojeć oraz wyznaczenie granic rozłączności między pojęciami, - wyznaczenie zakresu deysgnatów wspólnych dla obu pojęć, - określenie stosunku logicznego występującego między porównywanymi pojeciami.
(cytat, str. 167) Eksperyment jest celowym wywoływaniem lub modyfikowaniem określonego zjawiska w warunkach sztucznie stworzonych lub zmodyfikowanych.
Eksperyment jest to powtarzalny zabieg polegający na planowanej zmianie przez badacza jednych czynników w badanej sytuacji, przy równoczesnej kontroli innych czynników, podjętych w celu uzyskania w drodze obserwacji odpowiedzi na pytanie o skutki tej zmiany.
(cytat, str. 180 - 181) Pomiar jest nie tylko środkiem uzyskiwania ilościowej informacji, ale także w pewnym sensie, może być uważany za wypracowany przez naukę sposób nadawania znaczenia czysto konceptuwalnym elementom teorii fizycznej.
Pomiar, aby mógł być traktowany jako środek naukowego poznania powinien być dwustronnie związany z konceptualnymi elementami nauki: powinien wynikać z teorii, być przez teorię uzasadnialnym i jednocześnie służyć do uściślania i argumentowanie wszystkich bardziej ogólnych elementów nauki: praw i teorii.
(cytat, str. 182) Istota pomiaru polega na uporządkowania, na ilościowym określaniu pewnych zjawisk lub cech zjawisk o charakterze jakościowym. Polega to na przekształcaniu zbioru faktół jakościowych uznawanych jako cechy na hierarchie ilościowe rozumiane jako zmienne.
Operacja mierzenia polega na porównaniu dwu wielkości, z których jedna jest traktowana jako miara (wzorczec), druga jako wielkość mierzona. Liczba wskazująca na to, ile razy miara mieści się w wielkości mierzonej stanowi ilościową charakterystykę tej ostatniej; jest to jednak charakterystyka względna zależna od wyrbranej miary. Droga do takiej charakterystyki wiedzie przez wybór miary, sam pomiar, a wreszcie czynność liczenia.
Pomiar jest szczególnym przypadkiem obserwacji, czyli spostrzegania celowego.
(cytat, str. 183) W niektórych przypadkach pomiarem nazywany bywa każdy sposób przypisywania wartości liczbowych badanym obiektom i ich własnoscią według przyjętych reguł postępowania.
Pomiar właściwy danej wielkości jest to zabieg poznawczy, którego wynikiem jest znalezienie miary liczbowej tej wielkości w obranych jednostkach mierniczych.
W mowie potocznej, pod pojęciem pmiar kryje się zwykle czynność mierzenia, tj. użycia jakiegoś przyrządu w celu stwierdzenia, jaka jest wielkość danego przedmiotu pod określonym względem.
(cytat, str. 186) Skala zakłada istnienie pewnego ciągu logicznego stopni oznaczających natężenie pewnego zjawiska. Dla jej poprawności konieczne jest uwzględnienie wszystkich możliwych określeń danej sytuacji, czyli musi ona być wyczerpująca.
Rzetelność skali - możliwość uzyskania takich samych wyników przy kolejnych badaniach tej samej próby