Encyklopedia Zarządzania :: Mechanizmy funkcjonowania strefy euro
Przeglądanie katalogu (kliknij)
Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 8 - 9) Strefa wolnego handlu (SHW). Polega na zniesieniu ceł i ograniczeń jakościowych w handlu między członkami ugrupowań (np. EFTA, czyli Europejska Strefa Wolnego handlu, obejmująca początkowo kraje Europy Zachodniej z wyjątkiem członków EWG). Unia celna (UC) to SWH, w której członkowie dodatkowo ujednolicają politykę handlową (głównie cła) wobec państw trzecich (przykładem była unia celna Belgii, Holandii i Luksemburga: tzw. Benelux, która potem w całości stała się częścią EWG)
(cytat, str. 9) Jednolity rynek (single market) oznacza unię celną, w której wyeliminowano wszelkie bariery przepływu towarów (np. formalności celne, kontrole graniczne czy odmienne standardy krajów członkowskich).
(cytat, str. 9) Wspólny rynek (common market) to unia celna, w której dodatkowo występuje swoboda przepływu kapitału, siły roboczej oraz ewentualnie usług.
(cytat, str. 9) Unia monetarna to sytuacja, w której członkowie integrują swą politykę pieniężną, usztywniają na stałe kursy walutowe lub tworzą wspólną walutę, zarządzaną przez wspólny bank centralny.
(cytat, str. 9) Unia gospodarcza to unia monetarna, której towarzyszy koordynacja polityki fiskalnej. Ta forma integracji istnieje dotąd wyłącznie w państwach federacyjnych, ale nie pomiędzy niezależnymi krajami.
(parafraza, str. 20) Cztery fazy dochodzenia do Unii Gospodarczej i Walutowej: 1) od Traktatu rzymskiego do planu Wernera 1957-1970; 2) od planu Wernera do Europejskiego Systemu Walutowego (ESW) 1970-1979; 3) Od początku ESW do Traktatu z Maastricht 1979-1991; 4) Od Traktatu z Maastricht do wprowadzenia euro i strefy euro 1991-1999.
Słowa kluczowe:unia, gospodarka, unia europejska Komentarze i źródła pierwotne: Rozwinięte na rysunku na str. 20. Źródło: oficjalna strona UE: http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/publication6730_pl.pdf.
(cytat, str. 27 - 28) Rada Europejska jest organem o charakterze politycznym, spotykającym się przynajmniej dwa razy w roku. W jej skład wchodzą szefowie państw i rządów oraz Przewodniczący Komisji. Podejmuje ona strategiczne decyzje, tzn. dostarcza Unii niezbędnych do jej rozwoju impulsów oraz określa ogólne polityczne kierunki rozwoju. Rada Unii Europejskiej jest organem reprezentującym interesy poszczególnych państw członkowskich na szczeblu wspólnotowym. Spełnia ona przede wszystkim funkcje legislacyjne i odgrywa główną rolę w przyjmowaniu prawa wspólnotowego. W ciągu roku tworzy kilkaset aktów prawnych. Niezależnie od tego Rada może wystąpić z inicjatywą przygotowania aktu prawnego przez Komisję. Poza tym Rada pełni funkcje kontrolne oraz nominacyjne. Ważną rolę w działalności Rady pełni Komitet Stałych Przedstawicieli (Comite des representants permanentes, COREPER), składający się z ambasadorów krajów członkowskich. Dokonuje on wstępnej analizy problemów, by do Rady trafiały jedynie najtrudniejsze sprawy - takie, w których potrzebny jest kompromis na wyższym szczeblu.
(parafraza, str. 27) Instytucje europejskie: Rada Europejska (szczyt), najwyższa instytucja pod którą podlegają: a) Parlament Europejski (zaliczają się do niego: Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Inwestycyjny); b)Rada Ministrów (Rada UE)(zaliczają się do niej: Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Agencje); c)Komisja Europejska (zaliczają się do niej: Komitet Regionów, Europejski Bank Centralny)
Słowa kluczowe:instytucja, unia, unia europejska, euro Komentarze i źródła pierwotne: Rozwinięte na rysunku na str. 27. Źródło: http://europa.eu/abc/eusliders/index_pl.html.
(cytat, str. 28 - 29) Parlament Europejski wybierany jest od 1979 roku w powszechnych i bezpośrednich wyborach. W porównaniu z Radą jego uprawnienia legislacyjne są nadal dość ograniczone, ale stopniowo rosną. Istotną zmianą roli Parlamentu w procesie legislacji jest obecny system jego uczestniczenia w czterech procedurach: (1) konsultacji, (2) wyrażaniu zgody, (3) współpracy i (4) współdecydowania. Największe znaczenie mają dwie ostatnie procedury. Dalszą zmianę przyniósł Traktat z Lizbony. Zmienił on rolę procedury współdecydowania, znacznie rozszerzając obszary jej obowiązywania. Została ona określona jako zwykła procedura legislacyjna, natomiast procedurę, w której decyduje wyłącznie Rada UE, nazywa się specjalną procedurą legislacyjną.
(cytat, str. 28) Komisja Europejska jest organem wykonawczym UE, odpowiednikiem unijnego rządu. Spełnia ona funkcje inicjatywne, zarządcze i kontrolne. Ma prawo inicjatywy legislacyjnej oraz może formułować zalecenia i zajmować stanowiska w dziedzinach objętych traktatami. Komisja ma władzę wykonawczą w stosunku do wszystkich uchwał podejmowanych przez Radę. Jest także odpowiedzialna za wdrażanie polityk unijnych i prowadzenie negocjacji międzynarodowych. Komisja pełni również funkcję kontrolną jako stróż traktatów. Może, np. badać, czy kraje członkowskie wdrażają w pełni ustawodawstwo unijne i nadzoruje stosowanie się do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE. Obecnie w Komisji pracuje 27 komisarzy odpowiedzialnych za poszczególne polityki i zagadnienia.
(parafraza, str. 29) Powstanie prawa w UE: schemat uproszczony: 1) Obywatele, grupy interesu, eksperci: dyskusje, konsultacje 2) Komisja: wystąpienie z oficjalnym wnioskiem (propozycją) 3) Parlament i Rada Ministrów: wspólna decyzja 4) Władze krajowe i lokalne: wdrażanie prawa 5) Komisja i Trybunał Sprawiedliwości: monitorowanie wdrażania.
Słowa kluczowe:prawo, unia, unia europejska, schemat Komentarze i źródła pierwotne: Rysunek 1.4 na stronie 29. Źródło: http://europa.eu/abc/euslides/index_pl.htm.
(cytat, str. 31) Teoria optymalnego obszaru walutowego (TOOW). Przyjmuje się, że określenie optymalny obszar walutowy po raz pierwszy pojawiło się u R.A. Mundella w Teorii optymalnych obszarów walutowych na początku lat 60. XXw. jako wynik dyskusji nad zaletami i wadami płynnych oraz sztywnych kursów walutowych. Mundell zdefiniował OOW jako region, w którym cyrkuluje jedna lub wiele walut o sztywnym kursie względem siebie. Gruber (1970) rozumiał optymalność obszaru walutowego jako zdolność regionu do lepszego zaspakajania potrzeb ludności po przyłączeniu się do obszaru wspólnego pieniądza, co oznacza, że używanie wspólnej waluty w danymi regionie powoduje wzrost dobrobytu. Optymalny obszar wlutowy definiuje się jako grupę krajów, dla których korzyści z posiadania wspólnej waluty przewyższają koszty takiej formy integracji. Ten wyższy poziom dobrobytu związany jest z korzystnymi efektami unii walutowej - m.in. eliminacją kosztów transakcyjnych i ryzyka kursowego, obniżka stóp procentowych czy mniejszymi kosztami utrzymania rezerw.
(cytat, str. 32) Kurs walutowy definiuje się jako cenę waluty obcej wyrażoną w walucie krajowej, innymi słowy jako liczbę jednostek pieniądza krajowego, jaką trzeba zapłacić za nabycie jednostki walutowej innego kraju. Jest to najczęściej stosowana konwencja prezentacji kursu walutowego, określana mianem metody (definicji) europejskiej.
(parafraza, str. 33) Zmiany kursu walutowego: - aprecjacja danej waluty oznacza wzrost jej wartości w wyniku działania sił rynkowych, - deprecjacja danej waluty oznacza spadek jej wartości w wyniku działania sił rynkowych, - dewaluacja danej waluty oznacza administracyjne (bank centralny lub/i rząd) obniżenie jej wartości, - rewaluacja danej waluty oznacza administracyjne podniesienie jej wartości.
(cytat, str. 36) Korelacja cykli koniunkturalnych - w im większym stopniu cykle są zbieżne, tym większa jest użyteczność wspólnej polityki pieniężnej kreowanej na użytek całej unii walutowej. Mniejsze jest ryzyko szoków asymetrycznych.
(cytat, str. 36) Różnice w tempie wzrostu cen pomiędzy krajami mogą prowadzić do utraty konkurencyjności przez te kraje, które dopuszczają do nadmiernego wzrostu inflacji.
(cytat, str. 36) Korelacja cykli koniunkturalnych - w im większym stopniu cykle są zbieżne, tym większa jest użyteczność wspólnej polityki pieniężnej kreowanej na użytek całej unii walutowej. Mniejsze jest ryzyko szoków asymetrycznych.
(cytat, str. 36) Integracja fiskalna - rozumiana jako wspólny budżet powinna sprzyjać transferowi dochodów do krajów dotkniętych szokiem asymetrycznym.
(cytat, str. 36) Kraje o zróżnicowanej strukturze eksportu są w mniejszym stopniu narażone na nagłe załamanie popytu zewnętrznego, które może wpłynąć na zatrudnienie i PKB. Mniejsze jest bowiem ryzyko, że nastąpi nagłe obniżenie popytu w kilku lub we wszystkich sektorach.
(cytat, str. 36) Korelacja cykli koniunkturalnych - w im większym stopniu cykle są zbieżne, tym większa jest użyteczność wspólnej polityki pieniężnej kreowanej na użytek całej unii walutowej. Mniejsze jest też ryzyko szoków asymetrycznych.