Encyklopedia Zarządzania :: Organizacja i zarz��dzanie
Przeglądanie katalogu (kliknij)
Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 18 - 19) Ważnym osiągnięciem Taylora było również wprowadzenie specjalizacji w pracy kierowniczej. Podział pracy fizycznej istniał już od dawna, lecz dopiero Taylor opracował zwarty system zarządzania przedsiębiorstwem, oparty na przemyślanym podziale pracy kierowniczej. System ten, znany pod nazwa systemu funkcjonalnego, przewidywał - w wersji oryginalnej - podzielenie czynności związanych z kierowaniem zakładem produkcyjnym między ośmiu wyspecjalizowanych mistrzów. Warto też wiedzieć, ze Taylor oddzielił przygotowanie produkcji od wykonania produkcji i że w tym właśnie celu w zakładach, którymi kierował, stworzył specjalne biuro przygotowania robót. Sumując dotychczasowe rozważania, można stwierdzić, iż dorobek Taylora w dziedzinie naukowej organizacji pracy w przemyśle daje sie sprowadzić do następujących głównych zasad : 1. Należy badać i precyzyjnie ustalać sposób wykonania każdej operacji produkcyjnej. 2.Wzorcowe sposoby wykonania powinny być - przez szkolenie - rozpowszechnianie wśród wszystkich robotników 3.konieczne jest oddzielenie funcji przygotowania pracy od funkcji wykonania pracy.
(cytat, str. 21 - 22) W 1912r. Emerson wydał swoją podstawową pracę:Dwanaście zasad wydajności. Do zasad warunkujacych uzyskiwanie wysokiej wydajności zaliczał: jasno określony cel, zdrowy sąd, kompetentna radę, dyscyplinę sprawiedliwe postepowanie, dokładne sprawozdania, porządek w przebiegu dziłania, wzorce i normy, odpowiednio przystosowane warunki, wzorcowe sposoby działania, instrukcje pisemne i nagrodę za wydajność.
(cytat, str. 23) Osobną pozycję w amerykańskiej klasycznej teorii organizacji zajmuje Mary Parker Follett (1863-1947). Jej dzieło antycypuje bowiem póżniejsze kierunki w nauce organizacji, a w szczególności nurt human relations. Na czoło dorobku Follett wysuwają się jej zasady koordynacji. Według Follett koordynacja powinna: -dokonywac sie w drodze kontaktów bezpośrednich i zindywidualizowanych, -towarzyszyć wcielaniu wszelkich projektów, -uwzględniać wszystkie czynniki sytuacji z czynnikami psychologicznymi włącznie, -występować nieprzerwanie i permanentnie.
(cytat, str. 25) Najdonioślejszym osiągnięciem Fayola było jednak opracowanie teorii funkcji zardządzania, którą przedstawił w swym dziele Administracja przemysłowa i ogólna. Fayol sklasyfikował i opisał tam funkcje zarzadzania rozumiane szeroko i wąsko. Funkcje zarządzania w szerokim znaczeniu- dzisiaj określane najczęsciej mianem funkcji przedsiębiorstwa - to, według Fayola, grupy czynności technicznych, handlowych,finansowych, ubezpieczeniowych, rachunkowych i administracyjnnych, czyli czynności w zakresie zarządzania sensu stricto.
(cytat, str. 25) Spośród sformułowanych przez siebie 14 zasad zarządzania(podział pracy, autorytet, dyscyplina, jedność rozkazodawstwa, jednolitość kierownictwa, podporządkowanie interesów osobistych interesowi ogółu, wynagrodzenie, centralizacja, hierarchia, ład, stałość personelu, ludzkość w obchodzeniu się, inicjatywa, zgranie personelu), Fayol uważal za najważniejsze: jedność rozkazodawstwa i jednolitość kierownictwa.
(cytat, str. 27) Wybitnym klasykiem francuskim, do którego dorobku coraz częściej nawiązuje współczesna teoria organizacji, był znakomity uczony Henry Le Chatelier (1850-1936). W sferze jego wszechstronnych zainteresowań - od chemii, poprzez metalurgie, do naukowej oranizacji pracy - znalazł sie także dorobek Taylora. Zainteresowaniu temu zawdzięczamy m.in. popularyzacje systemu Taylora na gruncie europejskim. Waznym elementem w dorobku naukowym Le Chateliera jest sformułowane tzw. cyklu organizacyjnego. Cykl organizacyjny określa etapy postępowania, które należy zachować, jeśli się chce, aby jakiekolwiek działanie przebiegało w sposób sprawny (rys.6)
Słowa kluczowe:Teoria organizacji Komentarze i źródła pierwotne: rozwinięte na rysunku na str. 27
(cytat, str. 33) Oto krótka charakterystyka niektórych metod opisanych przez Hauswalda.
Metoda dokładnego określenia zadania postuluje dokonanie precyzyjnego wyboru przedmiotu badania (ustalenie problemu) przed przystąpieniem do właściwego badania. W nieco innym znaczeniu metoda ta polega na ścisłym ustaleniu zadań roboczych dla członków zespołu współdziałającego.
Metoda obserwacji i eksperymentów polega na dokładnym obserwowaniu wybranego procesu (przebiegu) w róznych warunkach, z jednoczesnym wiernym zapisywaniem dokonywanych spostrzeżeń w przejrzystych zestawieniach. W dalszym toku badania przprowadza się odpowiednie doświadczenia w celu stwierdzenia, które warunki i czynniki sa istotne koniecznie dla utrzymania określonych wyników.
Metoda analizy polega na gruntowym i krytycznym rozbiorze zebranego materiału obserwacyjnego po dokładnym jego zestawieniu i uporządkowaniu.
Metoda klasyfikacji polega na systematycznym zestawieniu warunków i czynników zjawisk według ich ważności i wzajemnego związku.
Metoda mierzenia zakłada przeprowadzenie dokładnych pomiarow badanego przedmiotu przybliżonej oceny.
Metoda graficzna zakłada przedstawienie wyników badań i pomiarów w postaci tabel i wykresów oraz wyprowadzenie z nich odpowiednich reguł i zasad.
Metoda ustalania norm polega na doświadczalnym i obliczeniowym ustalaniu najlepszych w danym momencie warunków produkcji, urządzeń i sposobów pracy, a następnie na porównywaniu z tymi znormalizowanymi wzorcami wyników praktycznych.
(cytat, str. 36) W swych Teorytycznych podstawach organizacji Rytel pisał:Jeżeli oznaczymy energię potencjalną, zawartą w czynnikach osobowych, przez Eo i energię zawartą wczynnikach materialnych (maszynach, urządzeniach, witalnych siłach ziemi, promieniach słonecznych itp.) - przez Em, to biorąc do obliczenia energię wchodzącą w grę tylko na badanym odcinku działalności, możemy podać następujące równanie pracy: E = Eo + Em = R + Sn +Su + Sm + Sb gdzie: R-wynik działalności Sn-straty nieuniknione,związane z przebiegiem działalności Su-strary nieuniknione w danych warunkach,lecz dające się usunąć przy zmianie warunków Sm-straty dające się usunąć w aktualnych warunkach, czyli marnotrawstwo Sb-straty bezczynności,pochodzące z niewykorzystania przez ososby działające mozliwości energii materialnej.
(cytat, str. 40 - 41) Według Bieńkowskiego racjonalna organizacja przebiegów opiera się na trzech, wzajemnie powiązanych zasadach, które nazwaliśmy triadą Bieńkowskiego. Triada ta obejmuje: 1) prawo rozgraniczenia kompetencji 2) prawo wyjątku 3) prawo najkrótszej drogi, czyli najmniejszej liczby punktów przebiegowych.
(cytat, str. 50) Według Kierżencewa problematyka naukowej organizacji pracy dzieli się na trzy podstawowe części: 1) badanie człowieka z punktu widzenia maksymalnej efektywności jego pracy 2) badanie i adaptowanie sił materialnych (otoczenia, urządzeń, materiałów i in.) 3) badanie i zastosowanie racjonalnych metod organizacyjnych.
(cytat, str. 50) Oprócz wymienionej wyżej monografii Gastiew napisal szereg innych prac, które ukazały się w książce Prakticzeskoje wwiedinije w nauku organizacji truda. Znaleść tam można m.in 16 prawideł dobrej roboty sformułowanych przez Gastiewa. Przykładowo przytoczymy tu niektóre z nich: -zanim sie przystąpi do pracy, trzeba ją w całości przemyśleć tak, aby w wyobrażni powstał ostateczny model skończonej pracy i cały ciag operacji. Jeśli wszystkiego do końca przemyśleć nie sposób, należy przemyśleć podstawowe etapy, a pierwsze kroki przemyśleć gruntownie; -wszelkie narzędzia i przyrządy powinny być ułożone w określonej, możliwie raz na zawsze ustalonej kolejności,żeby wszystko można było znajdować odruchowo; -pracować trzeba możliwie równomiernie, unikając przepływu i odpływu energii;praca na goraco, zrywami, niszczy zarówno człowieka, jak i dzieło; -w wypadku całkowitego niepowodzenia nie należy sie przejmować i denerwować. Trzeba zacząć pracę od nowa, jakby po raz pierwszy i zachowywać sie tak, jak wskazano w pierwszej regule.
(cytat, str. 51) Zlecaj prace innym. Każ innym pracować. Nie zawracaj sobie głowy drobiazgami. Pamiętaj o pięciu głownych elementach pracy organizacyjnej kierownika, który: a) tworzy ogólny plan pracy, b)jednoczy ludzi w celu jej wykonania, c)kieruje pracą, d)koordynuje pracę poszczególnych pionów organizacyjnych i pojedynczych pracowników, e)kontroluje pracę
Obciążaj każdego podwładnego odpowiedzialnością za jego prace...Zorganizuj sam siebie. Rozliczaj z pracy. Oszczędzaj czas. Pamiętaj o odpowiedzialności. Ucz się. Kontroluj sam siebie.
(cytat, str. 53 - 54) Na tle obserwacji Sheldon sformułował odkrywzą w owych czasach tezę: przemysł jest nie tylko kompleksem rzeczy (maszyn i procesów technicznych), ale przede wszystkim zbiorowością ludzką. W zarządzaniu wyrózniał Sheldon trzy główne funkcje: 1.Administrowanie polegające na ustalaniu całościowej polityki oraz koordynacji finansów produkcji i sprzedaży; ustalanie rozmiarów działalności i finalnej kontroli. 2.Kierowanie, którego istotą jest realizacja polityki określonej przez administrowanie. 3.Organizowanie rozumiane jako proces takiego przygotowania pracy, który ją ułatwia i ulepsza oraz takiego podziału działań i obowiązków, który stwarza najlepsze możliwości do efektywnej działalności.
(cytat, str. 54) Jednak najwieszym osiągnięciem Sheldona było sformułowane trzech podstawowych zasad, które leżą u podstaw jego filozofii zarządzania: -reguły działania powinny służyć zwiększeniu ogólnego dobrobytu, -zarządzanie (management) jest emanacją psychologiczną i moralną tej zbiorowości, którą stanowi przedsiębiorstwo, -menedżer nadaje autorytet niezbędny celom głównym przedsiębiorstwa, występując równocześnie jako przewodnik moralny podwładnych.
(cytat, str. 79) Komunikacja jest sposobem pobudzania do działania poszczególnych części systemu oraz środkiem koordynacji i kontroli. Spośród siedmiu zasad komunikacji, sformułowanych przez Barnarda, należałoby wymienic trzy najważniejsze: -droga komunikacji powinna być możliwie najkrótsza, -droga komunikacji powinna być wykorzystana na całej swojej długości, -wszustkie informacje powinny być autentyczne. Równowagę przedstawiciele tej szkoły utożsamiają z mechanizmem stabilizującym organizacyjną całość oraz umożliwiającym jej adaptację do zmieniających się warunków, natomiast podejmowanie decyzji jest wedłuh nich środkiem regulowania i kierowania strategicznego. Zagadnieniom podejmowania decyzji szczególnie wiele uwagi poświęcił H. Simon. Wyróznił on w procesie decyzji trzy główne fazy: -rozpoznawanie, -projektowanie, -wybór.
(cytat, str. 84) Podejście normatywne przedstawicieli szkoły neoklasycznejwyraża się w pojęciu szeregu zasad zarządzania, wsród których na szczególną uwagę zasługują: -maksymalizacja zysku, -decentralizacja decyzji i odpowiedzialności,rozszerzenie przez cele, -rozszerzenie zasięgu kierowania, -zarządzanie przez cele, -kontrola przez wyjątki i autokontrola jednostek autonomicznych -motywacja przez współuczestnictwo.
(cytat, str. 88) Metodyka budowy i analizy modeli produkcyjno-gospodarczych, stosowana przez Forrestera, obejmuje następujące etapy: -sformułowanie problemu techniczno-ekonomicznego, -opisowe sformułowanie podstawowych zależności charakteryzujących strukture badanego systemu, -budowę modelu strukturalnego przy użyciu specjalnego języka symulacyjnego, -modelowanie systemu na EMC, -modyfikowanie modelu pod kątem zapewnienia zgodności między zachowaniem modelu a zachowaniem badanego systemu, -znajdowanie zmian w parametrach modelu,wpływających na poprawęjego zachowania się, oraz przetłumaczenie tych zmian na język rzeczywistego systemu.
(cytat, str. 89) Otoczenie to całokształt czynników fizycznych (temperatura, oświetlenie, wilgotność powietrza),ekonomicznych (poziom cen możliwości zbytu) i socjologicznych (uzdolnienia i poziom umysłowy personelu, stosunki międzyludzkie), które łącznie tworząśrodowisko systemu organizacyjnego. Wyposażenie obejmuje ogół środków technicznych (maszyny, narzędzia) stosowanych w procesie. Wreszcie ostatnią cechę charakterystyczną stanowią zasoby ludzkie, przy pomocy których w określonym otoczeniu, stosując wyposażenie, w ustalonym procesie przekstałca sie wejście w wyjście i osiąga pożądany cel.
(cytat, str. 90) Uogólnienia metodologicznego dorobku szkoły systemowej dokonał B. Lussato, precyzując zestaw postulatów,definicji i twierdzeń. Zastrzega się on, że tylkko niektóre spośród są wspólne wszystkim ujęciom szkoły systemowej; inne są właściwe poszczególnym badaczom, nurtom czy metodom. Postulat pierwszy, zakładający istnienie pewnej logiki systemów, jest poparty następującymi definicjami: 1.System jest zbiorem części współzależnych ze względu na określony cel. 2.Strukturą systemu nazywa się ogół powiązań nieprzypadkowych wiążących części wcałość.
(cytat, str. 109) Dopiero przeprowadzona w latach 1946-1947 przez Druckera totalna krytyka pracy w okruchach w warunkach klasycznej produkcji potokowej obudziła zainteresowanie kierowników gospodarki humanizacją organizacji pracy. Krytyka ta sprowadziła sie do następujących trzech zarzutów: 1)atomizacja pracy doprowadzona do ruchów elementarnych powoduje stany patologiczne, zwłaszcza w sferze psychonerwowej; 2)rytm przymusowy, stosowany najczęściej w pracy taśmowej, dodatkowo zaostrza negatywne skutki wymienione w punkcie poprzednim; 3)robotnik, wykonując tylkko ułamkową cząstke pracy, nie może identyfikować swego wysiłku z wykonanym zadaniem, traci zainteresowanie pracą i ulega frustracji. Zbyt daleko posunięty podział pracy wywołuje również - obok skutków negatywnych z punktu widzenia psychofizjologicznego - niekorzystne zjawiska pod względem ekonomicznym. Według B.Biegeleisena-Żelazowskiego są to: 1)trudność zharmonizowania czasów wykonania operacji ze względu na znaczne różnice pomiędzy nimi zachodzące; w rezultacie dochodzi do niepełnego wykorzystania czasu pracy na niektórych stanowiskach oraz powstaje potrzeba tworzenia magazynów międzyoperacyjnych; 2)wzrost udziału czasu prac manipulacyjno-transportowych,co niejednokrotnie pochłania efekt specjalizacji w czynnościach podstawowych 3)trudności ustalenia stanowisk odpowiedzialnych za złą jakość.