Encyklopedia Zarządzania :: Organizacja i zarz������dzanie
Przeglądanie katalogu (kliknij)
Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 121) Z przedstawionymi wyżej koncepcjami cech kierowniczych koresponduje ujęcie A. Jaegera upowszechnionie w literaturze krajowej przez F. Michonia, który również wymienia tylko naważniejsze cechy kierownicze: -zdecydowanie i odwaga, -nieprzeciętna energia i siła woli, kwalifikacje zawodowe i szeroki horyzont myślowy, -poczucie więzi grupowej, oddanie dla korektywu, -wysoki poziom moralny, stałość charakteru i głęboka wiara w ludzi
(cytat, str. 125) Jak widac, skrzynka stylów kierowania Reddina zawiera osiem stylów postawowych: 1) styl bierny; 2)styl biurokratyczny, zorientowany wyłącznie na efektywność; 3)styl altruistyczny, charakteryzujący się orientacją na kontakty z ludżmi (odpowiednik stylu demokratycznego w poprzednich typologiach); 4)styl promocyjny, preferujący efektywność i kontakty z ludżmi; 5)styl autokratyczny, zorientowany wyłącznie na zadania; 6)styl autokratyczno-życzliwy, nastawiony na efektywność i kontakty z ludżmi; 7)styl kompromisowy; 8) styl realizacyjny, zorientowany zarówno na ludzi i zadania, jak też na efektywność.
(parafraza, str. 130) A.H Maslow dzielin potrzeby ludzkie na podstawowe i uzupełniające. Wśród potrzeb podstawowych wyróznia: 1)potrzeby fizjologiczne (głód, pragnienie itp) 2)potrzeba bezpieczeństwa (stabilizacja sytuacji) 3)potrzeba poczucia przynależności do grupy społecznej oraz potrzeba miłości, 4)potrzeba szacunku, 5)potrzeba samorealizacji. Jeszcze dalej posunął teorię potrzeb Ch. L Huges. Podzielił on ogół potzreb na potrzeby przetrwania i potrzeby rozwojowe. Do pierwszych zaliczył: 1)potrzeby fizyczne 2)potrzebę minimum ekononmicznego (w naszej terminologii bardziej przyjęte jest określenie minimum socjalne), 3)potrzebę poinformowania (bycia poinformowanym), 4)potrzebę przynależności grupowej, 5)potrzebę przywilejów związanych ze stanowiskiem. Do potrzeb rozwojowych Huges kwalifikuje: 1)potrzebę poznania własnej osoby, 2)potrzebę ponoszenia odpowiedzialności, 3)potrzebę zwiększania swych możliwości, 4)potrzebę samorealizacji.
(cytat, str. 131 - 132) W realizacji celów pozostawia się zainteresowanym maksymalną swobodę doboru warunków i środków działania. Obowiązuje zasada kontroli wyników osiągniętych, a nie kontroli sposobów realizacji celów. Opierając się na przytoczonych wyżej zasadach tworzy się system zarządzania przez cele obejmujący: -analizę kluczowych obszarów działania, -opracowanie arkuszy celów dla stanowisk kierowniczych, -prowadzenie specyfikacji kontroli. Do kluczowych obszarów działania J.W Humble zalicza: -rentowność, -wydajność, -wprowadzanie innowacji, -wielkość zasobów fizycznych i finansowych, -postawy kierowników, -opinia o przedsiębiorstwie w jego środowisku. Dla każdego obszaru ustala się siatkę celów, podporządkowując je konkretnym komórkom i stanowiskom. Na tej podstawie opracowuje się arkusze celów stanowisk kierowniczych, które w rodzimej literaturze sa częściej określane mianem opisów pracy kierowników. Według R.B Kemball-Cooka arkusz celów zawiera: 1)zestawienie kluczowych celów do osiągnięcia, 2)syntetyczne określenie sposobu osiągnięcia poszczególnych celów, 3)mierniki i terminy realizacji celów, 4)informacje kontrolne(dokumenty, procedury itp.) 5)określenie komórek i stanowisk współdziałających, 6)zestawienie środków niezbędnychdla realizacji celów, 7)konieczne usprawnienia.
(cytat, str. 138) Do sfery doskonalenia kadr kierowniczych metoda sytuacyjna przeniknęłą jednak dopiero po II wojnie światowej. W latach 1946-1947 Herring i Garceau utworzyli pierwszą casotekę, zawierającą opisy sytuacyjne z dziedziny administracji. W latach 1947-1951 Korpocja Carnegie'a sfinansowała specjalny międzyuniwersytecki program, oparty wyłącznie na metodzie sytuacyjnej. Z punktu widzenia pedagogicznego cztery czynniki decydują o efektywności metody sytuacyjnej, a mianowicie: -opis, -organizacja zajęć, -skład grupy, -sposób prowadzenia dyskusji grupowej.
(cytat, str. 140) Niezależnie od wymienionych wyżej etapów można analizę opisu podzielić na kilka faz, biorąc pod uwagę kolejne czynności wykonywane przez grupę, a mianowicie: a) zapoznanie się z opisem sytuacyjnym, b)swobodne wyrażenie opinii i sugetii na temat opisu sytuacyjnego przez członków grupy, c)analiza właściwa opisu, mająca na celu zobiektywizowanie wspólnej diagnozy, d)tzw. konceptualizacja, polegająca na uogólnieniu wniosków wynikających z analizy konkretnego opisu, a mogących mieć zastosowanie w odniesieniu do przypadków analogicznych.
(cytat, str. 161) Dotychczasowe rozważania na temat brainstormingu można zakończyć konkluzją w postaci czterech podstawowych zasad prowadzenia burzy mózgów, sformułowanych przez twórce tej metody - Osborna: 1. Wszelka krytyka zgłąszanych pomysłów jest wykluczona. 2. Konieczna jest swobodna atmosfera dyskusji, sprzyjająca zgłaszaniu wszelkich pomysłów pojawiających się w umysłach uczestników. 3. Winno sie dążyć do zgromadzenia możliwie dużej liczby pomysłów, gdyż wraz z jej zwiększenia wzrasta prawdopodobieństwo pojawienia się pomysłu optymalnego. 4. Uczestnicy sesji powinni pamiętać, że duże znaczenie - obok zgłaszania włąsnych pomysłów - ma ulepszanie i rozwijanie pomysłów zgłószonych przez innych uczestników oraz kombinowanie szeregu pomysłów wcześniej zgłoszonych.
(cytat, str. 169) Oryginalnym sposobem drążenia problemu, dochodzenia do precyzyjnego sformułowania jego istoty - jest tzw. technika lambdka. Pozwala ona nie tylko na wyczerpującą analizę problemu i jego operacyjne sformułowanie, ale stanowi róznież swoistą dysocjację mentalności osoby rozwiązującej problem. Osoba ta, dzięki określonym zabiegom, może dostrzec problem wyjściowy w zupełnie nowym świetle, a tym samym zmienić swój tradycyjny sposób myślenia na tzw. myślenie obok (lateral thinking, penser a cote). Postępowanie właściwe dla techniki lambda polega w pierwszej fazie na eksploracji trzech kategorii elementów: 1) związanych z przedmiotem (systemem) stanowiącym osnowę problemu, 2) związanych ze środowiskiem zewnętrznym (otoczeniem) w stosunku do przedmiotu rozpatrywanego, 3) związanych z funkcjami oczekiwanymi przez użytkownika.
(cytat, str. 175) Pokrewna burzy mózgów jest inna metoda heurystyczna, znana pod nazwą metody Gordona. Tu także rozwiązanie uzyskuje się poprzez pracę zespołowa na specjalnych sesjach. Różnica polega na tym, iż tylko animator dyskusji zna dobrze rozwiązywany problem. Temat dyskusji wybierami jest znacznie szerszy. Powodzenie dyskusji w dużej mierze zależy od uzdolnień animatora, który powinien dostrzegać zwiąszki między zgłaszanymi pomysłami a właściwym problemem. Jeśli burza mózgów stosowana jest głównie po to, by otrzymać możliwie dużą liczbę pomysłów, to metoda Gordona stwarza możliwości uzyskania rozwiązań zupełnie nowych. Kolejnego milowego kroku w rozwoju heurystyki także dokonał W.J.J Gordon, który w latach 1944-1958, pracując, w róznych naukowo-badawczych ośrodkach amerykańskich, stworzył metodę snektyczną. Oryginalność metody synektycznej polega przede wszystkim na wyróznieniu i zaakceptowaniu w procesie rozwiązywania problemu dwóch wzajemnie zazębiających się faz: -oswojenie się z problemem, -wyobcowanie problemu
(cytat, str. 179) W latach 70. we Francji została ostatecznie uformowana nowa dyscyplina naukowa, której najwybitniejszym przedstawicielem jest Jacques Bertin z Paryża. Nauka ta początkowo (lata sześćdziesiąte) rozwijała się pod nazwą semiologii graficznej. Obecnie semiologia graficzna, która formułuje gramatyke - a więc prawa rządzące językiem wirtualnym - jest tylko częścią dyscypliny szerszej, obejmującej także metody i techniki graficznego przetwarzania informacji. J. Bertin nazwał te nową dyscyplinę La graphique, wprowadzając zarazem nowy termin grafika kojarzy się z reguły z grafiką artystyczną, dla uniknięcia nieporozumień należałoby dodkonać próby sprecyzowania polskiej nazwy. Jest to tym bardziej wskażane, że grafika J. Bertin abstrahuje od wszelkich figuratywnych form reprezentacji graficznej. W odróżnieniu od grafiki artystycznej nie jest sztuką, lecz stanowi system znaków ścisłych i operacji określonych, które pozwalają znajdować relacje w rozmaitych zbiorach informacji, czyli rozpoznawać systemy informacyjne. Jest nie tylko narzędziem rejestracji, przetwarzania i zapamiętywania informacji ale przede wszystkim narzędziem heurystycznym, środkiem poznania struktury róznorodnych problemów. Ową dziedzinę wiedzy proponujemy nazwać grafiką systemową
(parafraza, str. 195) Aby osiągnąć dobre wyniki, niezależnie od dziedziny usprawnianej pracy, trzeba postępować zgodnie z cyklem badania metod pracy, obejmującym następujące etapy: 1) wybór celu i przedmiotu badania, 2) rejestracja stanu faktycznego, 3) krytyczna ocena i analiza stanu faktycznego, 4) projektowanie stanu proponowanego (ulepszenia), 5) wdrożenie w życie projektowanych ulepszeń.
(cytat, str. 205) Dopiero od niedawna zaczęto mówić o analizie wartości organizacji. Okazało się, że bywają rozmieszczenia biur i oddziałów produkcyjnych, urządzenia sklepów i barów mlecznych, procedury administracyjne i usługowe itp. Przejawem owej niefunkcjonalności systemu organizacyjnego jest najczęściej to, że istniejący system nie spełnia funkcji oczekiwanych przez użytkownika albo wreszcie obydwa te zjawiska występują równocześnie.
(cytat, str. 209) Metoda AD zaczerpnęła z analizy wartości myślenie kategoriami funkcji. Z makroskopii terminologię terminową, a w szczególności takie pojęcia, jak stan początkowy, stan końcowy czy zmiana stanu Według J.Bernarda i M.Pakera metoda AD polega na zdefiniowaniu najpierw wyjścia, a następnie dochodzeniu wejścia systemu. Stąd nazwa metody : analiza dyrektywna czyli analiza kierowana lub ukierunkowana, przy czym kierunek postępowania jest tu odwrotny do przyjętego w klasycznych analizach usprawniających. Postępowanie charakterystyczne dla AD można sprowadzić do następujących kroków: 1) określenie stanu końcowego i początkowego oraz funkcji podstawowych dla procesu istniejącego, 2)ustalenie stanu końcowego i początkowego oraz funkcji podstawowych dla procesu proponowanego, 3)uporządkowanie chronologiczne i dezagregacja funkcji oraz dobór ich nośników, 4)określenie proponowanego przebiegu procesu.
(cytat, str. 215) Chodzi nam przede wszystkim o wskazanie, że formularz to nie jest coś, co można obmyśleć pomiędzy redagowaniem dwóch kolejnych pism ogólnych, to nie jest coś - wbrew powszechnej praktyce - co może wykonać każdy urzędnik. Opracowanie jakiegokolwiek druku nie torskiego, które pozwala - na podstawie analizy - zaprojektować swoistą architekturę formularza, architekturę funkcjonalną, ekonomiczną i sugestywną. Formularz nigdy nie powinien być celem samym w sobie, lecz tylko racjonalnym nośnikiem informacji. Zapomina się o tym często w praktyce, tworząc formularze nowe zamiast ulepszać istniejące. Przystępując do racjonalizacji formularzy, należałoby postawić szereg pytań ułatwiających analizę, np.: Czy formularz jest czytelny w tym sensie, że jego szata graficzna sugeruje sposób wypełniania i użytkowania? Czy nie zawiera zbędnych informacji? Często nazwy rubryk lub tekst pytań zawartych w formularzu zacięmniją nanoszone informacje, a okazuje się, iż mozna tego uniknąć przez zwykłą zmianę kolorów (tekst formularza np. w kolorze zielonym)
(cytat, str. 219) U podstaw systemu Bedaux leży pojęcie jednostki pomiarowej pracy ludzkiej 1 Bedaux, która w wersji oryginalnej miała następującą definicję: 1 Bedaux jest to ilość pracy ludzkiej, którą przeciętny robotnik w normalnych warunkach pracy i w normalnym tempie pracy może wykonać w ciągu 1 minuty, korzystając z odpoczynku przewidzianego dla tej ilości pracy. Jak wynika z przytoczonej definicji, 1 B obejmuje czas pracy, jak i czas wypoczynku. Ustalenie tych czasów zależy od następujących czynników: 1) czasu trwania poszczególnych elementów pracy, określonego na podstawie chronometrażu, 2) tempa pracy, określanego na podstawie oceny szacunkowej, 3) specyficznych warunków danej pracy, determinających ilość czasu na odpoczynek.
(cytat, str. 223) Metoda MTM, podobnie jak inne metody normatywów elementarnych, wywodzi się z klasyfikacji ruchów roboczych Gilbretha. Rzecz oczywista, że każda z tych metod przyjmuje nieco inny układ klasyfikacji ruchów wykonywanych podczas pracy, lecz wszystkie stosowane klasyfikacje w istocie opierają się na słynnych therbligach. W metodzie MTM wyróżniono trzy podstawowe grupy ruchów: - ruchy rąk, - ruchy oczu, - ruchy ciała i nóg.
Słowa kluczowe:metoda Komentarze i źródła pierwotne: Metoda MTM
(cytat, str. 233 - 234) Metoda ogniw (taką nazwę nosi prezentowana metoda analityczna) pozwala badać przepływy pomędzy stanowiskami roboczymi w komórce organizacyjnej i ustalać na tej podstawie możliwie najlepsze rozplanowanie stanowisk, przy którym sumy przemieszczeń jest minimalna. Metoda ta może być także użyta do badania przepływów między komórkami organizacyjnymi i służyć do znależenia najlepszego rozplanowania instytucji. Punktem wyjścia zastosowania metody ogniw jest znajomość przepływów międzystanowiskowych czy międzykomórkowych, wynikających z technologii rozpatrywanego procesu pracy. W zależności od rodzaju pracy przepływy mogą dotyczyć materiałów, półfabrykatów, dokumentów, informacji itp. Przepływ zachodzący między punktem wyjścia i punktem docelowym każdego przemieszczenia nazywa sie ogniwem.
(cytat, str. 239) Opierając się na algebrze grafów oraz elementach rachunku prawdopodobieństwa, metoda PERT i jej odmiany - stanowiące już rodzinę metod - pozwalają wśród setek czy tysięcy czynności składających się na złożone przedsięwzięcia znajdować tzw. czynności krytyczne. W każdym działaniu występują bowiem czzynności kluczowe, tj. takie, których opóżnienie wykonania automatycznie wydłuża czas trwania całego przedsięwzięcia. Wykrycie tych czynności (operacji, procesów) pozwala wyznaczyć tzw. drogę krytyczną. Znajomość drogi krytycznej pozwala skoncentrować się na kontroli wykonania czynności najjistotniejszych z punktu widzenie przebiegu w czasie, a w wypadku opóżnienia jakiejś czynności krytycznej - szybko oszacować przewidywanie opóżnienie całego, choćby bardzo złożonego działania. Równocześnie staje się możliwe określenie dopuszczalnej tolerancji w terminach rozpoczęcia i ukończenia tych wszystkich czynności, które leżą poza drogą krytyczą. Jednym słowem, metody sieciowe stwarzają możliwości precyzyjniejszego, elastyczniejszego, a więc bardziej efektywnego planowania i koordynacji przebiegów pracy niż tradycyjne wyykresy Gantta i harmonogramy Adamieckiego. O ile jednak te ostatnie, a zwłaszcza wykresy Gantta, od wielu lat są codziennym narzędziem organizacji w przedsiębiorstwach, o tyle metody sieciowe ciągle stanowią instrument co prawda modny, lecz używany niejako od święta, jedynie przy wyjątkowych okazjach.
(parafraza, str. 257 - 259) Francuska badaczka A.Drevet twierdzi, że współczesny kierownik bywa żle poinformowany nie z powodu niedostatku informacji, ale ich nadmiaru. Dlatego na każdym stanowisku kierowniczym jest nieodzowne stosowanie zasady selekcji informacji. Zasada ta wynika z ogólniejszj reguły, wywodzącej się od wybitnego ekonomisty włoskiego V.Pareto, najczęściej określanej mianem reguły 20-80. W myśl tej zasady zaledwie 20% elementów jakiejś zbiorowości niejednorodnej reprezentuje 80% ciężaru gatunkowego całej zbiorowości. A więc 20% odbiorców kupuje 80% produkcji przedsiębiorstwa. Oczywiście relacje 20-80 należy traktować jako umowną. W rzeczywistości mogą występować dość znaczne odchylenia od tej proporcji, lecz główna idea zasady 20-80 pozostaje nie zmienionia. Na tej właśnie idei oparta jest metoda ABC, która stanowi i praktyczny instrument realizacji zasady selekcji. W postępowaniu metoda ABC można wyróżnić trzy główne etapy. Etap pierwszy sprowadza się do obserwacji i rejestracji faktów. Obserwacja może obejmować wszystkie elementy rozpatrywanej zbiorowości (wyroby, operacje, zlecenia itp.) lub tylko pewną ich frakcję. Kolejny etap sprowadza się do klasyfikacji danych uzyskanych w toku rejestraacji. W tym celu należy przede wszystkim uporządkować elementy według malejącego zużycia rocznego. Następnie tworzy się ciąg rosnący poprzez kumulowanie wartości uprzednio uporządkowanych. W dalszym ciągu wyznacza się zarówno kumulowanie liczby elementów, jak i kumulowane wartości cechy w liczbach względnych, przyjmując za 100% łączną liczbę elementów oraz maksymalną skumulowaną wartość cechy. Następnie sporządza się wykres ABC. Poprzez otrzymane punkty wykreśla się krzywą, zwaną ABC, gdyż jej charakterystyczny kształt pozwala wydzielić trzy strefy: A, dla której 20% elementów odpowiada na 80% skumulowanej wartości cechy; B, dla której 30% elementów stanowi 10% skumulowanej wartości cechy; C, dla której 50% elementów stanowi 10% skumulowanej wartości cechy.
(cytat, str. 261) Dla osiągnięcia efektów ekonomicznych niezbędne jest, aby kierownicy koncentrowali swe wysiłki na możliwie najmniejszej liczbie przynoszących największy dochód wyrobów i ich grup, usług, klientów, rynków, dróg zbytu, finalnych zastosowań itd. Kierownicy powinni jak najmniej uwagi poświęcać wyrobom, których produkcja jest nazbyt mała lub zanadto rozdrobniona, a przeto pociągającym za sobą głównie koszty. Aby uzyskiwać efekty ekonomiczne kierownictwo powinno skupiać uwagę na tych kilku dziedzinach działania, które mogą przynieść istotne wyniki gospodarcze.