Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 11) Ekonomika ochrony środowiska (EOŚ), nazywana też ekonologią, jest młodą, interdyscyplinarną nauką, która powstała na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Przedmiotem jej badań jest racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego. Bezpośrednią przyczyną jej powstania jest coraz bardziej widoczne i narastające zagrożenie bytu zwiększającej się w zawrotnym tempie ludności Ziemi. Towarzyszy temu degradacja środowiska naturalnego, wywołana m.in. coraz szerszą skalą działalności gospodarczej człowieka.
(cytat, str. 13) Gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego jest współcześnie działalnością zorganizowanego społeczeństwa, którego celem jest jak najlepsze zaspokojenie jego wzrastających potrzeb. Jest więc ważnym procesem, wymagającym sprawnego nim zarządzania. Służy temu systematyczne, kompleksowe monitorowanie wszystkich czterech jego segmentów, które umożliwia diagnozowanie zachodzących w środowisku przemian, rozpoznając ich przyczyny i skutki. Stanowi to też podstawę do prognozowania i planowania dalszego rozwoju każdego nowoczesnego społeczeństwa.
(cytat, str. 22) Pojęcie zrównoważonego rozwoju (sustainable development - rozwój zrównoważony możliwy do utrzymania w dłuższym czasie) w obecnym znaczeniu zostało sformułowane w 1987 roku przez Komisję do spraw Środowiska i Rozwoju działającą w ramach ONZ. Oznacza ono taki rozwój (ekonomiczno-ekologiczno-społeczny), który z jednakową starannością uwzględnia trzy elementy: potrzebę wzrostu gospodarczego, konieczność utrzymywania środowiska naturalnego we właściwym stanie i realizację postulatu zapewnienia sprawiedliwości społecznej.
Słowa kluczowe:zrównoważony rozwój Komentarze i źródła pierwotne: Od Autora książki: Po raz pierwszy sformułowanie „rozwój zrównoważony” pojawiło się na Konferencji ONZ w Sztokholmie w 1972 roku. Dyskusja dotyczyła wówczas relacji: korporacje międzynarodowe-środowisko naturalne. Dopiero później podjęto próby zdefiniowania tego pojęcia. Zob. M. Leśniewski: Kultura organizacyjna gminy a rozwój regionalny, [w:] Przedsiębiorczość a rozwój regionalny w Polsce, pod red. K. Kucińskiego, Difin. Warszawa 2010, s. 72-73.
(cytat, str. 24) Wyjaśniając wstępnie pojęcie środowiska (którego używał uczony niemiecki), można powiedzieć, że jest to po prostu otoczenie, w którym żyje człowiek i które stanowi pewną przestrzeń, nazywaną antroposferą. Jest ona częścią tzw. biosfery, tj. większej przestrzeni, w której istnieją organizmy żywe. W ramach biosfery wyróżnia się: atmosferę, hydrosferę i litosferę (wraz z pedosferą, gdzie występuje gleba umożliwiająca życie roślin.
(cytat, str. 24) Swoją nazwę ekologia zawdzięcza żyjącemu w XIX wieku uczonemu niemieckiemu (biolog, z wykształcenia morfolog) Ernstowi Haecklowi (1834-1919). Był on także autorem prac popularnonaukowych, przetłumaczonych na język angielski, takich jak: „Dzieje utworzenia przyrody” (The History of Creation), „O pochodzeniu człowieka ze stanowiska dzisiejszej wiedzy” (The Evolution of Man), w których chciał m.in. wskazać na jedność przyrody. Termin „oecologie” jako pierwszy wprowadził do literatury właśnie Ernst Haeckel, w pracy „Generelle Morphologie” z 1866 roku. Określenie to miało sygnalizować interakcje, jakie zachodzą między organizmami a środowiskiem . Wyodrębnił on ekologię z nauk przyrodniczych (w 1869 roku), określając ją jako „naukę o środowisku człowieka i prawach nim rządzących”.
Słowa kluczowe:ekologia Komentarze i źródła pierwotne: PJ. Bowler: Historia nauk o środowisku, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 288-289.
(cytat, str. 25) Środowisko naturalne człowieka (wg prof. A. Symonowicza) to ogół elementów przyrody martwej i ożywionej, pozostających w stanie naturalnym lub przekształconych przez człowieka i tworzących otoczenie, w którym on żyje.
Słowa kluczowe:środowisko Komentarze i źródła pierwotne: A. Symonowicz: Użytkowanie..., dz. cyt., s. 11.
(cytat, str. 25) Używając pojęcia „ekosystemu”, można ekologię zdefiniować też jako naukę, która pozwala człowiekowi poznać działanie ekosystemów, i sformułować zasady właściwego korzystania ze środowiska naturalnego przez człowieka.
(cytat, str. 25) Obecnie ekologię, której znaczenie ciągle rośnie, definiuje się następująco: ekologia - to nauka biologiczna o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody, obejmująca całość zjawisk dotyczących wzajemnych zależności między organizmami (i zespołami organizmów) a ich żywym i martwym środowiskiem . Jest to więc, inaczej mówiąc, nauka o zasobach, siłach, strukturze i funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego oraz zasadach właściwego korzystania z niego przez człowieka.
(cytat, str. 32) Ekonomię definiuje się jako naukę, która stanowi teorię procesu gospodarowania, ma swój język w postaci zdefiniowanych kategorii ekonomicznych, za pomocą których formułuje wykrywane w procesie gospodarowania prawa ekonomiczne, co umożliwia opisywanie i analizowanie działających w gospodarce mechanizmów ekonomicznych.
(cytat, str. 32) Zaspokajając swoje potrzeby, człowiek część dóbr czerpie bezpośrednio z otaczającego go środowiska przyrodniczego i nazywa je dobrami natury (naturalnymi lub wolnymi). Natomiast inną (coraz większą) część dóbr człowiek wytwarza w procesie produkcji, wykorzystując przy tym zasoby oraz siły przyrody, i nazywa je dobrami ekonomicznymi. Tak więc człowiek, zaspokajając swoje potrzeby, korzysta bezpośrednio lub pośrednio z zasobów i sił otaczającego go środowiska przyrodniczego.
(cytat, str. 36) Funkcjonowanie systemów ekonomiczno-ekologicznych powinno być podporządkowane koncepcji zrównoważonego rozwoju. Wymaga to już na wstępie: -ustalenia postulowanej jakości środowiska naturalnego, którą powinno się utrzymywać; -określenia granic dopuszczalnego korzystania ze środowiska, będącego pochodną zdolności środowiska przyrodniczego do samooczyszczania, i ograniczonej możliwości poboru jego bogactw; -ścisłego przestrzegania zasad i norm ekologicznych, które zapewniłyby w sposób ciągły wymaganą wysoką jakość środowiska naturalnego - stanowiącą ważny cel procesu gospodarowania.
(cytat, str. 39) Pojęcia zasoby naturalne i bogactwa naturalne były wcześniej traktowane równoznacznie. Obecnie przyjmuje się, że zasoby naturalne są pojęciem szerszym, które oprócz bogactw naturalnych (powietrza, wody, gleby, flory, fauny i minerałów - wydobywanych spod ziemi) obejmują jeszcze takie elementy, jak: grawitacja, odpływy, przypływy, prądy morskie, wiatry itp. i takie walory środowiska, jak: mikroklimat i krajobraz. Bogactwa naturalne są zasobami wyczerpywalnymi, natomiast siły i walory przyrody traktuje się jako zasoby niewyczerpywalne.
(cytat, str. 47) Celem nadrzędnym gospodarki wodnej jest zaspokajanie uzasadnionych potrzeb użytkowników wody przez umożliwienie im, z wymaganym stopniem pewności, poboru określonej ilości wody, o określonej jakości, w określonym miejscu i czasie oraz utrzymywanie trwałej równowagi bilansu wodno-gospodarczego w poszczególnych zlewniach. Cel ten powinien być osiągnięty z zachowaniem pożądanego stanu środowiska naturalnego i przy możliwie najniższych, kontrolowanych nakładach społecznych.
(cytat, str. 47) Przez pojęcie infrastruktura gospodarcza kraju rozumie się zbiór wielu różnych systemów obejmujących określone instytucje i urządzenia niezbędne do właściwego funkcjonowania i rozwoju gospodarki narodowej
(cytat, str. 63) Odpady, zgodnie z definicją GUS-u, są to zużyte przedmioty oraz inne substancje stałe i ciekłe (z wyłączeniem tzw. ścieków) powstające w wyniku bytowania człowieka i jego działalności gospodarczej, nieprzydatne w miejscu i czasie ich powstawania oraz uciążliwe dla środowiska.
(cytat, str. 76) Polityka proekologiczna jest to przyjęta i realizowana koncepcja świadomej i celowej działalności państwa (bądź grupy państw - UE), samorządów terytorialnych i gospodarujących jednostek w zakresie właściwego korzystania ze środowiska, jego użytkowania, kształtowania i ochrony.
(cytat, str. 77) Zasada zrównoważonego rozwoju jest w UE zasadą najważniejszą - nadrzędną w stosunku do pozostałych i wymaga tym samym szerszego omówienia, jest ona w odniesieniu do gospodarki światowej określana mianem koncepcji trwałego zrównoważonego rozwoju. Oznacza potrzebę równorzędnego traktowania oraz rozwiązywania skupionych w niej problemów ekologicznych, ekonomicznych i społecznych w skali lokalnej, regionalnej i międzynarodowej, a w konsekwencji, co ma istotne znaczenie, w skali globalnej. Zasada ta winna być konsekwentnie wdrażana i solidarnie realizowana przez wszystkich mieszkańców naszej planety.
(cytat, str. 78) Zasada integracji wymaga ścisłego przestrzegania przyjętej w państwach UE polityki proekologicznej i jej konsekwentnej realizacji we wszystkich trzech sektorach gospodarki - w rolnictwie, przemyśle i usługach. Oznacza więc konieczność prowadzenia spójnej polityki proekologicznej w tych trzech obszarach. Jednocześnie krajowe programy ekologiczne w UE powinny być zawsze, w związku z tą zasadą, skoordynowane z długoterminowymi programami Wspólnoty.
(cytat, str. 78) Zasada równego dostępu ma zapewnić wszystkim regionom i żyjącym w nich grupom społecznym, a także następnym pokoleniom możliwość równego korzystania ze środowiska przyrodniczego. Wymaga tym samym od nas wszystkich nie tylko liczenia się z potrzebami innych współużytkowników środowiska, ale także z tym, by każde kolejne pokolenie gospodarujące jego zasobami myślało solidarnie o potrzebach następnych pokoleń.