Encyklopedia Zarządzania :: Instrumenty finansowe i ich zastosowania
Przeglądanie katalogu (kliknij)
Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 13) W ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, papierami wartościowymi określa się jedynie akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, a także prawa pochodne, czyli inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji.
(cytat, str. 14) Instrumenty finansowe można klasyfikować w różny sposób: - ze względu na charakter roszczeń na: własnościowe i wierzycielskie - ze względu na rodzaj rynku finansowego, z którym są związane na: instrumenty rynku pieniężnego, kapitałowego, depozytowo- kredytowego - ze względu na czas na: krótko-( do jednego roku), średnio-(od 1 do 5 lat), długoterminowe (powyżej 5 lat) - ze względu na sposób, w jaki uzyskiwane są korzyści na: przynoszące pewny dochód(np. zwykłe instrumenty dłużne) i przynoszące dochód jedynie warunkowo (akcje, kontrakty terminowe, opcje) - ze względu na sposób kształtowania wartości na: instrumenty bazowe i pochodne, czyli takie, których wartość zależy od innych instrumentów finansowych, towarów lub miar syntetycznych.
(cytat, str. 17) Rynek pieniężny- transakcje o zapadalności do jednego roku, o niskim poziomie ryzyka i dużej płynności. Przeważają na nim podmioty instytucjonalne (rządy, banki i inne instytucje finansowe) oraz duże przedsiębiorstwa. Podstawowym celem transakcji jest zarządzanie płynnością. (). Obliczanie oprocentowania zwykle wykorzystuje dyskonto, a okresy naliczania odsetek nie pokrywają się z kalendarzowymi, gdyż opierają się na tzw. Konwencjach rynku pieniężnego, w których np. rok może liczyć 360 dni.
(cytat, str. 17) Konwencje rynku pieniężnego określają liczbę dni w okresie rozliczeniowym. Dzielą się na konwencje roku 360-dniowego oraz konwencje rzeczywiste (actual). Wg konwencji 360/30 każdy rok ma 360 dni, a każdy miesiąc 30 dni. W przypadku, gdy daty wygaśnięcia przypadają na ostatnie dni miesiąca lub są równe 31, dokonywana jest korekta liczby dni branych do obliczania oprocentowania.
(cytat, str. 18) Rynek walutowy- dotyczy transakcji w walutach obcych, o najwyższym stopniu płynności, mogący obejmować instrumenty należące do każdego z trzech wyżej wymienionych rynków.
(cytat, str. 18) Rynek kapitałowy- transakcje powyżej jednego roku, rozmaite instrumenty emitowane i nabywane przez różne podmioty. Podstawowy cel to finansowanie inwestycji oraz lokowanie długoterminowych oszczędności. Obrót jest skoncentrowany (giełda), choć dopuszczalne są też transakcje prywatne (over the counter- OTC).
(cytat, str. 18) Rynek depozytowo- kredytowy- dotyczy transakcji między bankami i ich klientami, obejmuje instrumenty o niższej płynności i wyższym ryzyku, niż na rynku pieniężnym i kapitałowym. Wynika to z lepszych możliwości oceny ryzyka przez banki w porównaniu z inwestorami z rynku finansowego, dzięki istnieniu tzw. Bankowości relacyjnej, czyli trwałych, długoterminowych relacji miedzy bankiem a jego klientami, pozwalających na lepszą ocenę wiarygodności i ograniczanie ryzyka.
(cytat, str. 23) Udziały występują w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i reprezentują prawo własności do majątku spółki. Nie są papierami wartościowymi, gdyż nie są przeznaczone do obrotu, co nie wyklucza jednak możliwości ich zbycia. Zbycie udziału może być uzależnione od zgody spółki lub ograniczone, np. przez wskazanie nabywcy.
(cytat, str. 23) Na rynku papierów wartościowych największe znaczenie mają domy maklerskie zatrudniające maklerów, nabywających papiery wartościowe na cudzy rachunek (chyba, ze odgrywają role animatorów rynku), oraz doradców inwestycyjnych. Przedmiotem działalności domów maklerskich jest: przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia i zbycia maklerskich instrumentów finansowych oraz wykonywanie tych zleceń, na rachunek dającego zlecenie, nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych (animowanie rynku), zarządzanie portfelami instrumentów finansowych, oferowanie maklerskich instrumentów finansowych, realizacja umów dotyczących gwarantowania emisji, prowadzenie rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych, doradztwo inwestycyjne oraz organizowanie alternatywnego rynku obrotów.
(cytat, str. 23) W zakresie pożyczek rolę podobną do banków odgrywają spółdzielcze kasy oszczędnościowo- kredytowe (tzw. SKOKi). Są to niebankowe instytucje udzielające kredytów i pożyczek swoim członkom, dokonujące rozliczeń i pośredniczące przy zawieraniu ubezpieczeń, działające w formie spółdzielni o charakterze niezarobkowym (non profit).
(parafraza, str. 27 - 52) Instrumenty rynku kapitałowego to: Udziały Akcje Świadectwa Prawa do akcji nowej emisji Prawa poboru Prawa pierwszeństwa i warranty subskrypcyjne Kwity depozytowe Konosamenty Obligacje Jednostki uczestnictwa Certyfikaty inwestycyjne
(cytat, str. 29) Akcja jest tytułem własności do ułamkowej części spółki akcyjnej (lub komandytowo- akcyjnej) wyrażającym wniesiony wkład i prawa członkowskie w spółce, a jednocześnie jest papierem wartościowym (imiennym lub na okaziciela), który może podlegać obrotowi.
(cytat, str. 29 - 30) Wyróżniamy następujące rodzaje akcji: Akcje imienne- wskazujące właściciela (nie muszą być w pełni opłacone przed ich objęciem) i na okaziciela- niewskazujące konkretnego właściciela akcji ( w przeciwieństwie do tych pierwszych muszą być opłacone w całości). () Akcje materialne- w postaci zapisu w księdze akcyjnej( kiedyś w formie dokumentu papierowego) i zdematerializowane- istniejące tylko jako zapis w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych. () Akcje gotówkowe (opłacane pieniądzem) i aportowe- opłacone w całości, objęte w zamian za wkłady niepieniężne, czyli tzw. aporty,() Akcje zwykłe (nieuprzywilejowane)- nie posiadające dodatkowych przywilejów i uprzywilejowane- zawsze imienne akcje wyposażone w dodatkowe uprawnienia.
(cytat, str. 33 - 34) Wyróżniamy trzy ceny akcji: Cenę nominalną- określoną na określonej akcji lub świadectwie depozytowym(nie mniejsza niż jeden grosz). Cena ta określa wartość pozyskiwanego kapitału zakładowego(akcyjnego).() Cenę emisyjną, która może być wyższa lub niższa od ceny nominalnej i określa, ile spółka łącznie pozyskuje kapitału od nowych akcjonariuszy.() Cenę rynkową- kształtowaną przez popyt i podaż na rynku, mogącą kształtować się nawet poniżej poziomu ceny nominalnej.
(cytat, str. 37) Wyznaczenie teoretycznej wartości akcji może być w pewnych sytuacjach potrzebne, np. dla oszacowania kosztów kredytu akcyjnego w przedsiębiorstwie albo w celu oszacowania elastyczności ceny akcji względem zmiany stopy procentowej. Jednym ze stosowanych w tym celu podejść jest wykorzystanie modelu M.J. Gordona i E. Sharpio, w którym wartość akcji zależy od wypłacanych dywidend.
C=∑_(i=1)^∞▒(D0(1+g))/〖(1+r_i)〗^i
gdzie: C- wartość akcji spółki, D0- dywidenda w okresie zerowym, g- roczna stopa wzrostu dywidendy, ri- stopa procentowa w i-tym okresie, określająca wymaganą rentowność.
(cytat, str. 42 - 43) Cena praw do akcji, choć stanowią one substytut akcji, nie musi oczywiście odpowiadać kursowi danej spółki. Wynika to z trzech przyczyn: - dopuszczenie akcji do obrotu giełdowego nie jest całkowicie pewne, gdyż może pojawić się problem przy rejestracji - prawa do akcji mają zwykle wyższą płynność niż związane z nimi akcje, dlatego, ze wielu inwestorów chce je sprzedać, aby spłacić zaciągnięte wcześniej kredyty na zakup akcji nowej emisji,() - są to różne instrumenty, posiadane przez odmienne grupy inwestorów a mechanizm wyrównywania cen polega na arbitrażu.
(cytat, str. 45) Liczba praw niezbędnych do objęcia nowej emisji zależy od stosunku wielkości nowej emisji akcji do akcji znajdujących się już na rynku. Teoretyczna maksymalna wartość prawa poboru określana jest w związku z tym wg formuły:
P=(Ca-Ce)/(N+1)
gdzie Ca- cena rynkowa akcji z prawem poboru, Ce- cena emisyjna, N- liczba praw niezbędnych do objęcia jednej akcji, P- wartość prawa poboru. Z powyższego zapisu wynika, iż w przypadku, gdy cena emisyjna jest równa cenie rynkowej lub od niej wyższa, prawo poboru jest bezwartościowe( co jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że lepiej kupić akcję na rynku, niż zapisywać się na akcję nowej emisji korzystając z prawa poboru).
(cytat, str. 46) Prawo pierwszeństwa jest uprawnieniem do nabycia z pierwszeństwem akcji nowej emisji dla uprawnionej osoby po określonej cenie emisyjnej.(.). Prawa pierwszeństwa wydawane przez spółkę akcyjną na własne akcje nazywamy warrantami subskrypcyjnymi.
(cytat, str. 48 - 49) Bardzo podobnie do warrantów i praw pierwszeństwa mogą działać opcje na akcje lub obligacje zamienne.(.). Wśród najciekawszych rozwiązań funkcjonujących głównie za granicą można wyróżnić: - share stock option plans- opcje na akcje z ceną wykonania równą rynkowej cenie akcji z dnia przyznania opcji. - share purchase option plans- nabycie akcji wcześniej skupionych z rynku po cenie niższej niż rynkowa o 10-20% za część wynagrodzenia pracowników, przeznaczone dla pracowników średniego i wyższego szczebla.() - free/restricted share plans- akcje udostępniane nieodpłatnie, zależnie od wyniku firmy i pozycji rynkowej przedsiębiorstwa;() - phantom share plans- prawo do wypłaty pieniężnej zależnej od wzrostu kursu akcji spółki; pracownik otrzymuje jednostki, których wartość jest indeksowana do wartości akcji przedsiębiorstwa - discounted share purchase plans- nabycie akcji skupionych z rynku, połączone z wcześniejszym oszczędzaniem przez pracownika i upustem cenowym w stosunku do ceny rynkowej.
(cytat, str. 52 - 53) Konosament jest papierem wartościowym stwierdzającym fakt przyjęcia towaru do przewozu, potwierdzającym warunki umowy o przewóz(ale nie umową o przewóz). Konosamenty mogą być imienne, na okaziciela lub na zlecenie. () Wyróżnia się dwa podstawowe typy konosamentów: konosamenty morskie oraz konosamenty śródlądowe. Konosamenty można tez podzielić z uwagi na ich konstrukcję wewnętrzną na: -liniowe- używane na stałych liniach handlowych - czarterowe- wydawane na podstawie odrębnej umowy o przewóz wynajętym statkiem - zwykłe- w których dostawa towarów następuje jednym statkiem, bez przeładunku w porcie morskim - przeładunkowe- jeśli dokonywany jest przeładunek towaru ze statku na statek bezpośrednie- wykorzystujące transport kombinowany, obejmujące całą trasę przewozu,() - grupowe- obejmujące w jednym instrumencie niewielkie przesyłki do różnych odbiorców;