Encyklopedia Zarządzania :: Zarz��dzanie strategiczne w teorii i praktyce firmy
Przeglądanie katalogu (kliknij)
Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 11 - 13) Mając na uwadze czynnościowy sens zarządzania strategicznego, będziemy przez to pojęcie rozumieć proces informacyjno-decyzyjny (wspomagany funkcjami planowania, organizacji, motywacji i kontroli), którego celem jest rozstrzyganie o kluczowych problemach działalności przedsiębiorstwa, o jego przetrwaniu i rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływań otoczenia węzłowych czynników własnego potencjału wytwórczego.
Działalność globalna jest interpretowana w dwojakim znaczeniu: - po pierwsze oznacza ogólny kierunek działania, zdeterminowany przez realizację przedsięwzięć gospodarczych w sposób całościowy, a więc przy zaangażowaniu całego lub przeważającej części potencjału przedsiębiorstwa, - po drugie wyraża orientację na światowy wymiar produktu, rynku (klientów), techniki, kosztów itp.*.
R. W. Gryffin (1996, s. 233) Zarządzanie strategiczne-proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii, które sprzyjają wyższemu stopniowi zgodności organizacji z jej otoczeniem i osiągnięciu celów strategicznych.
Słowa kluczowe:zarządzanie strategiczne Komentarze i źródła pierwotne: *B Wawrzyniak interpretuje orientacje globalną jako przystosowanie się przedsiębiorstwa do zmienionych warunków (1993, s. 10).
(parafraza, str. 11 - 12) Trzy poziomy specyfiki zarządzania strategicznego: - poziom całej firmy (z odpowiedzialnością naczelnego kierownictwa korporacji) - poziom strategicznych jednostek gospodarczych (SJG), w odniesieniu do określonej dziedziny gospodarowania (sektora)* - poziom funkcjonalny zarówno całej korporacji, jak i poszczególnych SJG: dotyczy to funkcji (wyspecjalizowanych działów), jakie są wyodrębnione w strukturze organizacyjnej**
Słowa kluczowe:Specyfika zarządzania strategicznego Komentarze i źródła pierwotne: * Strategiczne jednostki gospodarcze są również nazywane strategicznymi jednostkami biznesu (SJB).
Są to przykładowo następujące funkcje: rozwoju organizacyjnego, działalności B+R, marketingu, rozwoju personelu, produkcji, finansów.
(cytat, str. 17) 1) jest to proces będący postępowaniem normującym i dyspozycyjnym, który ma powodować osiągnięcie założonych celów przez jednostkę gospodarczą (instytucję) i jej podsystemy.
(cytat, str. 25) J.C. Mathe wyodrębnia siedem szkół myślenia strategicznego: - Szkoły oparte na paradygmacie racjonalności strategicznej: -szkoła harwardzka, -szkoła planowania strategicznego, -szkoła pozycjonowania macierzowego, -szkoła ilościowa, - Szkoły oparte na paradygmacie zachowań strategicznych: -szkoła behawioralna, -szkoła systemowa, -szkoła inkrementalistów*.
Słowa kluczowe:Szkoły myślenia strategicznego Komentarze i źródła pierwotne: *Szkoła inkrementalistów stoi na stanowisku, iż wypracowanie strategii następuje w sposób "narastający" (inkrementalny), w miarę zdobywania doświadczeń i na podstawie sprawdzonych wzorców. Strategie te niejako wyłaniają się stopniowo z rzeczywistości gospodarczej, społecznej i politycznej, stanowiąc założenie intuicji oraz logiki i podejścia empirycznego. Do przedstawicieli tej szkoły należą: C.E. Lindblom, T. Peters, R. Waterman jr., J. Quinn. Prezentowana systematyka została przytoczona za G. Gierszewską i M Romanowską (1997, II wyd., s. 20 i n.).
(parafraza, str. 32 - 35) Zasady zarządzania strategicznego: 1. Zasada celowości 2. Zasada myślenia strategicznego 3. Zasada zachowania strategicznego 4. Zasada podejścia systemowego 5. Zasada wyboru strategicznego 6. Zasada podejścia sytuacyjnego 7. Zasada zmiany strategicznej 8. Zasada przewagi konkurencyjnej 9. Zasada kreatywności 10. Zasada rozwijania wiedzy ludzkiej 11. Zasada wykorzystania kluczowych kompetencji 12. Zasada integratywności 13. Zasada rozwijania więzi społecznych 14. Zasada gromadzenia informacji o konkurentach i sprzymierzeńcach 15. Zasada analizy pozycyjnej 16. Zasada planowania działalności globalnej 17. Zasada globalizacji jako światowego wymiaru firmy 18. Zasada reakcji w warunkach nadzwyczajnych 19. Zasada kontroli 20. Zasada komplementarności strategicznej
(cytat, str. 32) Zasady zarządzania strategicznego są ogólnymi wytycznymi, które kształtują zarówno myślenie strategiczne (jako pewnego rodzaju filozofię zarządzania), jak i praktyczne działanie w rzeczywistości gospodarczej.
(cytat, str. 39) W znaczeniu ogólnym pojęcie strategii oznacza naczelną orientację gospodarczą, społeczną, militarna i in., która wyraża dominujący kierunek działania danego systemu.
A.D. Chandler jr. (1962, s. 13-16) Strategia wyraża cele długoterminowe przedsiębiorstwa, odpowiadające generalnym kierunkom działania, a także przedstawia alokację zasobów, jakie sa niezbędne do realizacji przyjętych celów.
R.W. Gryffin (1996, s. 234-235) Dobrze pomyślana strategia koncentruje się na czterech podstawowych czynnikach: 1)Zasięgu strategii - zespole rynków, na których organizacja będzie konkurować, 2)Dystrybucji zasobów - sposobie, w jaki organizacja rozdziela swe zasoby pomiedzy różne zastosowania, 3)Wyróżniającej kompetencji - tym, co organizacja robi szczególnie dobrze, 4)Synergii - sposobie, w jaki różne dziedziny działalności firmy uzupełniają się lub wspomagają
(cytat, str. 41) W obiegowym rozumieniu pojęcie celu oznacza jakieś zamierzenie, coś, co ma być osiągnięte w przyszłości; cel wyraża sens istnienia człowieka, firmy, dowolnego systemu społecznego itp. Natomiast z analitycznego punktu widzenia i w odniesieniu do zinstytucjonalizowanych form organizacyjnych, cel stanowi formalnie ustalone i przewidywane przedsięwzięcie, wynikające z potrzeb własnych systemu (firmy) oraz środowiska, w którym on działa. Cele wyrażają zawsze określone potrzeby, a równocześnie są ich konkretyzacją.
Cele mogą być formułowane w sposób przedmiotowy lub czynnościowy.
(cytat, str. 47) Ogólnie można przyjąć, iż wynika ona z założonego celu (potrzeby) i jest przez niego określona. Funkcja w omawianym kontekście ma dwa znaczenia: - jedno to rozumienie funkcji jako własności obiektu (np. wyrobu przemysłowego, infrastruktury, systemu gospodarczego, organizacyjnego i in.), - drugie zaś to interpretacja funkcji jako działania lub działalności, a więc odniesienie jej do metod, procedur, procesów.
Funkcje trzeba zawsze ustalać w kontekście sposobu określania celów.
(cytat, str. 48 - 49) Wizja - 1. Znaczenie: wyobrażenie przedstawiające obraz rzeczywistości w bliższej lub dalszej pespektywie czasowej. 2. Znaczenie: koncepcja modelowa przyszłej organizacji, funkcjonowania i pożądanego rozwoju firmy, określona przez aspiracje i twórczą wyobraźnię właściciela firmy (także kierownictwa, członków organizacji). Misja - 1. Znaczenie: posłannictwo pełnione przez osobę lub organizację, które dotyczy wykonania specjalnego zadania. 2. Znaczenie: charakterystyczna rola do spełnienia przez firmę, wyrażająca jej odrębność (tożsamość organizacyjną) i sens istnienia.
Misja firmy to jej rola, sens istnienia. Wizja to koncepcja jej potencjału, wyobrażenie pożądanej przyszłości. Wizję można formułować w kategoriach osiągania wyznaczonych celów (R. Koch, 1997, s. 280).
(cytat, str. 54) Najbardziej ogólną typologią strategii zarządzania jest ich podział oparty na kryterium strukturalnym, któremu odpowiada poziom hierarchii organizacyjnej firmy. Z tego punktu widzenia ramowy podział strategii zarządzania przebiega na trzech poziomach: na poziomie korporacji (przedsiębiorstwa), na poziomie SJG (strategicznych jednostek gospodarczych) i na poziomie funkcjonalnym. Odpowiednio do tego podziału wyróżnia się trzy typy strategii zarządzania: - strategie podstawowe, - strategie dziedzin gospodarowania (inaczej strategie biznesów lub domen), - strategie funkcjonalne.
(cytat, str. 58) Strategie podstawowe (generic, grand strategies) maja charakter globalny (ogólny) i dotyczą organizacji oraz funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości. Są one ukierunkowane na wybór efektywnych dziedzin gospodarowania (biznesów, domen) i sposoby ich finansowania, ale także wytyczają rodzaj i zakres zmian w działalności wewnętrznej firmy.
Ze swej strony proponujemy następujący podział podstawowych typów strategii zarządzania: 1)Strategie rozwojowe, 2)Strategie stabilizacyjne, 3)Strategie restrukturyzacyjne, 4)Strategie defensywne.
(cytat, str. 60 - 61) Strategie dziedzin gospodarowania, zwane strategiami biznesów lub domen, dotyczą jednego sektora (a przede wszystkim segmentu działalności lub segmentu rynku) i są określone we wszystkich istotnych wymiarach przedsięwzięć rynkowych (produkt-rynek). Strategie te są formułowane na poziomie strategicznych jednostek gospodarczych (SJG) i z założenia muszą być dostosowane so strategii korporacji.
Podstawą dziedzin gospodarowania jest koncepcja konkurencyjności. W zarządzaniu strategicznym reprezentuje ją model M. Portera. W modelu tym są wyróżnione trzy główne strategie konkurencji: strategia zróżnicowania, strategia przywództwa koszowego i strategia koncentracji (oczywiście można również rozpatrywać strategie złożone).
(cytat, str. 63 - 66) Strategie marketingowe można generalnie ukierunkować na następujące orientacje rozwojowe: na potrzeby społeczeństwa, na produkt, na rynek, na sprzedaż, na organizację.
Ocenę rozwoju działalności firmy, rozpatrywaną w kontekście strategii marketingowych, można przeprowadzić na podstawie dwóch podstawowych mierników: - przewagi konkurencyjnej, - zdolności konkurencyjnej.
-Przewaga konkurencyjna Według L. Żabińskiego "przewaga konkurencyjna to unikalna pozycja przedsiębiorstwa w sektorze w stosunku do konkurentów, umożliwiająca osiąganie ponad przeciętnych wyników i wyprzedzania konkurentów. () Przewaga konkurencyjna sprawdza się ostatecznie do dwóch typów: przewagi w zakresie niskich kosztów lub przewagi w zakresie zróżnicowania produktu lub innych działań marketingowych" (Leksykon marketingu, pod red. J. Altkorna i T. Kramera 1998, s. 202).
-Zdolność konkurencyjna Pojęcie to jest synonimem "konkurencyjności" i stosuje się go w ocenie gospodarki narodowej lub globalnej, ale można go również odnieść do przedsiębiorstwa.
(cytat, str. 69) Strategie funkcjonalne są programami dotyczącymi funkcji przedsiębiorstwa, które opracowuje się na poziomie działów (departamentów) korporacji i strategicznych jednostek gospodarczych. Zwykle są one programami długoterminowymi i odnoszą się do wyspecjalizowanych rodzajów firmy bądź problemów szczególnego znaczenia, mieszczących się w zakresie danej funkcji. Strategie funkcjonalne są przygotowywane w takich obszarach jak: marketing, zasoby ludzkie, procesy informacyjne, system jakości, produkcja, B+R, finanse. Ich rola polega na uzupełnianiu i uszczegóławianiu strategii podstawowych i strategii biznesów.
(cytat, str. 75 - 76) Szeroko rozumiana opcja strategiczna to rozwiązanie wariantowe ze zbioru celów podstawowych przedsiębiorstwa (instytucji), określone w kontekście możliwości osiągnięcia znaczącej pozycji konkurencyjnej (strategicznej) w danym sektorze działalności. Cele podstawowe zaś są przedsięwzięciami kierunkowymi, zawartymi w wizji i misji firmy.
(cytat, str. 80 - 81) Program działalności globalnej przedsiębiorstwa stanowi ujęcie II rzędu strategii zarządzania. Istnieje jej wersja rozwinięta, będąca podstawą późniejszego opracowania planu biznesowego. Program DGP odnosi się do organizacji, funkcjonowania i rozwoju całej firmy; uwzględnia najważniejsze problemy jej działalności i skupia się na czynnikach działalności podstawowej, albowiem ona, tj. produkcja i usługi, wiąże wszystkie inne funkcje przedsiębiorstwa.
Przygotowanie programu DGP obejmuje następujące czynności: 1.Sformułowanie celów przedsiębiorstwa, 2.Ustalenie założeń realizacji programu DGP, 3.Wytyczenie etapów programu DGP.
(cytat, str. 92) Analiza preferencji jest podejściem badawczym polegającym na kwalifikowaniu obiektów w określonej skali, czego wyrazem jest hierarchia ważności obiektów.
Do podstawowych metod analizy preferencji w zrządzaniu strategicznym zalicza się rangowanie i punktację*.
Metoda rangowania jest postępowaniem polegającym na ustaleniu ważności określonego obiektu w danym zbiorze, ze względu na ustalone aspekty preferencyjne. Rangowanie służy uszeregowaniu obiektów, aby mając na uwadze różne przesłanki i punkty widzenia, można było przeprowadzić badania porównawcze i diagnostyczne.
Metoda punktacji najogólniej polega na ocenie obiektów za pomocą punktów (w dowolnej skali liczb rzeczywistych). Ukierunkowanie badań w tej metodzie dotyczy następujących obszarów: - oceny komparatystycznej, - oceny sprawdzającej, - wariantowania.
Słowa kluczowe:analiza preferencji Komentarze i źródła pierwotne: *Metodami posiłkowymi, przede wszystkim o charakterze identyfikacyjnym i diagnostycznym, są m.in.: badania ankietowe, wywiady, listy kontrolne.