Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
polityka gospodarcza to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, głównie na jej dynamikę, strukturę oraz funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne oraz na ich relacje gospodarcze z zagranica.
(Panasiuk A. 2006, s. 158)
Polityka proekologiczna jest to przyjęta i realizowana koncepcja świadomej i celowej działalności państwa (bądź grupy państw - UE), samorządów terytorialnych i gospodarujących jednostek w zakresie właściwego korzystania ze środowiska, jego użytkowania, kształtowania i ochrony.
(Wąsowicz M. (red.) 2011, s. 76)
Do celów specyficznych zagranicznej polityki ekonomicznej należą cele ilościowe i jakościowe. Celem ilościowym zagranicznej polityki ekonomicznej może być np., zwiększenie rozmiarów eksportu bądź importu, uzyskanie określonego salda bilansu handlowego, bilansu obrotów bieżących czy też bilansu płatniczego, zwiększenie rozmiarów bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kraju bądź też własnych za granicą. Celem jakościowym zagranicznej polityki ekonomicznej może być poprawa terms of trade, tzn. uzyskanie korzystniejszych (wyższych) cen w eksporcie i (niższych) cen w imporcie, ożywienie gospodarki, a więc przyspieszenie tempa jej rozwoju poprzez zwiększenie eksportu. Do tej samej grupy celów należy zaliczyć podniesienie jakości i nowoczesności produkcji poprzez import technologii, know-how, licencji, itp.
(Bożyk P. 2004, s. 37)
Polityka inwestycyjna polega na oddziaływaniu państwa na rozwój poszczególnych działów gospodarki. Jej efektem Może być przyspieszenie dynamiki rozwoju jednych działów i ograniczenie innych. Dlatego politykę inwestycyjną dzieli się na ofensywną i defensywną. W przypadku polityki ofensywnej mogą być wykorzystywane np., preferencyjne kredyty inwestycyjne, ulgi podatkowe, gwarancje kredytowe. Na efekty polityki defensywnej składają się podwyższone stawki podatkowe, liberalizacja polityki importowej i zwiększenie konkurencji ze strony zagranicznych towarów, wydłużenie okresu amortyzacji, itp.
(Bożyk P. 2004, s. )
Polityka rolna polega na oddziaływaniu państwa na rozwój rolnictwa i jego pozycję konkurencyjną wobec innych działów gospodarki. Efektem tego wpływu może być utrzymanie dotychczasowej pozycji konkurencyjnej rolnictwa bądź też jej poprawa. W pierwszym przypadku chodzi o zachowawczą, w drugim zaś o ekspansywną politykę rolną.
(Bożyk P. 2004, s. 68)
Polityka przemysłowa polega na oddziaływaniu państwa na pozycję konkurencyjną poszczególnych branż przemysłu. Efektem tego oddziaływania może być wspieranie ekspansji bądź zachowanie dotychczasowych pozycji branż.
(Bożyk P. 2004, s. 68)
Polityka technologiczna polega na oddziaływaniu państwa na kierunki i tempo postępu technologicznego; jej rezultatem jest różnicowanie tego postępu technologicznego; jej rezultatem jest różnicowanie tego postępu, co oznacza, że w wybranych działach jest on szybszy, w innych zaś wolniejszy. Polityka technologiczna zapobiega więc przypadkowości postępu związanego z podażą pracy. Polityka ta może przybierać różne formy: od wspierania rozwoju badań naukowo - technicznych, począwszy przez import licencji i technologii, rozwój kooperacji naukowo - technicznej z zagranicą, szkolenie specjalistów w różnych krajach, a skończywszy na wspólnych badaniach naukowo - technicznych z zagranicą.
(Bożyk P. 2004, s. 69)
Wprowadzenie bądź podniesienie cła na towar importowany wpływa na wzrost ceny krajowej tego towary, podraża go więc w porównaniu z innymi wyrobami. Z punktu widzenia odbiorcy krajowego jest to problem zasadniczy, nie ma natomiast znaczenia, kto płaci cło: eksporter zagraniczny czy importer krajowy.
(Bożyk P. 2004, s. 77)
Obok środków do osiągnięcia międzynarodowej polityki ekonomicznej są również potrzebne narzędzia tej polityki (zwane też niekiedy instrumentami), rozumiane jako skoordynowane w skali grupy krajów, regionu bądź globalnie narzędzia zagranicznej, a często także wewnętrznej polityki ekonomicznej. Do narzędzi takich należy przede wszystkim zaliczyć ceny międzynarodowe (np. ropy naftowej określane przez kraje OPEC), pieniądz międzynarodowy (np. SDR-y, euro) kreowany przez organizacje międzynarodowe, maksymalne bądź minimalne poziomy ograniczeń taryfowych, para- bądź pozataryfowych dozwolonych w handlu międzynarodowym zakazy eksportu bądź importu.
(Bożyk P. 2004, s. 125)
Przez pojęcie narzędzi parataryfowych zagranicznej polityki ekonomicznej rozumie się ograniczenia w handlu zagranicznym niebędące cłami, a powodujące skutki identyczne jak cła. Należą do nich opłaty wyrównawcze, opłaty fiskalne, opłaty specjalne, podatki, depozyty importowe, podwyższenie podstawy wymiaru cła, kontyngenty taryfowe, normy, subsydia i dumping.
(Bożyk P. 2004, s. 90-106)
System kursów sztywnych, który można podzielić na system kursów od czasu do czasu korygowanych i kursów pełzających, dopuszcza możliwość dewaluacji bądź rewaluacji bez naruszana parytetu. Tym różni się od systemu kursów stałych obowiązujących w warunkach systemu waluty złotej, sztabowo-złotej i dewizowo-złotej, kiedy zmiana kursu walutowego wymagała zmiany parytetu pieniądza.
(Bożyk P. 2004, s. 51)
Przez pojęcie polityki makroekonomicznej rozumie się oddziaływanie państwa na gospodarkę jako całość, w tym zwłaszcza na dochód narodowy, konsumpcję, inwestycje, oszczędności, dochody i wydatki budżetu państwa, bilans handlowy i płatniczy, popyt na pieniądz i podaż pieniądza, zatrudnienie i bezrobocie. Polityka makroekonomiczna obejmuje w tym rozumieniu politykę dochodową, cenową pieniężną, fiskalną, kredytową i inne.
(Bożyk P. 2004, s. 43)
Przez pojęcie narzędzi zagranicznej polityki ekonomicznej rozumie się nośniki informacji przekazywanych przez państwo podmiotom uczestniczącym w stosunkach gospodarczych z zagranicą ze względu na osiąganie celów tej polityki. Nośnikami tymi są elementy mechanizmu ekonomicznego funkcjonującego w danym kraju, będącego pochodną systemu społeczno - gospodarczego; nośniki te muszą być dostosowane do panujących w tym kraju stosunków własnościowych, charakteru podmiotów gospodarczych podejmujących decyzje produkcyjne, inwestycyjne, eksportowe i importowe.
(Bożyk P. 2004, s. 41)
Przez pojęcie zagranicznej polityki usługowej rozumie się oddziaływanie państwa na handel w relacji kraj - zagranica. Odbywa się ono bezpośrednio bądź pośrednio; część handlu usługami należy wyłącznie do kompetencji państwa, na część handlu usługami państwo może oddziaływać wyłącznie pośrednio, ustalając przepisy prawne regulujące ten handel, wpływając na rozwój łączności technicznej czy tworzenie filii zagranicznych producentów bądź konsumentów usług.
(Bożyk P. 2004, s. 19)
Przez pojęcie celów międzynarodowej polityki ekonomicznej rozumie się priorytety w stosunkach gospodarczych z zagranicą w skali grupy krajów, regionu bądź w skali lokalnej. Priorytety te mogą być zbliżone lub wspólne dla pewnej grupy krajów (np. dla członków ugrupowania integracyjnego, państw zlokalizowanych na jednym terytorium, krajów reprezentujących podobny poziom wzrostu gospodarczego).
(Bożyk P. 2004, s. 122)
Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu uchwalono 30 października 1947 r. Jego funkcjonowanie oparte było na następujących zasadach: - zasada niedyskryminacji - obowiązek jednakowego traktowania wszystkich partnerów należących do GATT, - zasada wzajemności - członkowie GATT nie byli zobowiązani do udzielania koncesji bez uzyskania wzajemnych ustępstw od partnerów, - obowiązek stosowania klauzuli narodowej - traktowanie towaru importowanego nie gorzej niż towaru wytwarzanego w kraju, - wyjątki od zasady wolnego handlu - np. możliwość stosowania ograniczeń ilościowych oraz klauzula dziadka dopuszczająca możliwość zachowania przez kraje wewnętrzne przepisów handlowych różniących się w momencie przystępowania do GATT od uregulowań zawartych w Układzie.
(Bożyk P. 2004, s. 141-143)
Pojęcie zagranicznej polityki kapitałowej oznacza kształtowanie przez państwo ruchów kapitału w relacji kraj - zagranica. Polityka ta składa się z polityki kredytowej, polityki dotyczącej bezpośrednich inwestycji kapitałowych i polityki odnoszącej się do inwestycji portfelowych.
(Bożyk P. 2004, s. 16)
Z zakres polityki importowej wchodzi oddziaływanie państwa na rozmiary, strukturę i opłacalność przywożonych do kraju wyrobów.
(Bożyk P. 2004, s. 15)
W zakres polityki eksportowej wchodzi oddziaływanie państwa na wymiary eksportu, jego strukturę i opłacalność.
(Bożyk P. 2004, s. 15)
Państwo prowadzi zagraniczną politykę ekonomiczną przy pomocy dwu rodzajów instytucji i organizacji: ogólnych (systemowych) i specjalnie powoływanych na potrzeby zagranicznej polityki ekonomicznej. Do pierwszej grupy należą: prezydent, parlament, rząd oraz inne podmioty gospodarcze (np. przedsiębiorstwa), do drugiej - urzędy celne, instytucje ubezpieczające działalność gospodarczą z zagranicą, baki finansujące eksport, itp.
(Bożyk P. 2004, s. 13)