Przeglądaj katalog alfabetyczny według autorów, tytułów lub słów kluczowych. Kliknij odpowiedni przycisk poniżej, a następnie wybierz pierwszą literę nazwiska, tytułu czy słowa kluczowego.
(cytat, str. 23) Z naszych badań literatury przedmiotu oraz z analizy zachowań przywódczych wynika, że skuteczni liderzy powinni odgrywać dziewięć ról, występując
Czasami trzeba pracować razem ze swymi podwładnymi, sprawiając, by dążyli do wspólnego celu, pomagając im odróżniać sytuacje kryzysowe od drobnych trudności i rozwiązywać problemy. Należy dostrzegać, z czym pracownicy mają trudności, a co jest dla nich łatwe. Mierzyć postępy i mówić o nich. Poświęcać czas na omawianie szczegółów.
Są inspirujący mówcy, są też inspirujący przywódcy. Aby zainspirować ludzi swoim przywództwem, nie potrzeba wprawiać ich w podziw krasomówstwem czy rytmem przemówień - trzeba im o czymś przypominać. Przypominać, dlaczego są częścią organizacji. Przypominać, jak inni odnosili sukcesy w podobnych sytuacjach, nad którymi unosiło się widmo porażki. Przypominać, czego każdy może dokonać, pracując zespołowo. Na tym właśnie polega inspirowanie przywództwem.
Przywódca rozwijający daje pracownikom szanse uczenia się, uczestnictwa zdobywania dalszych doświadczeń oraz realizacji talentu. Lider rozwijający dostrzega najmocniejsze strony pracowników, prosi ich o zaangażowanie i oczekuje, że będą myśleli twórczo i innowacyjnie. Przywódca taki daje pracownikom możliwość rozwoju zawodowego, w zamian otrzymując lepsze wyniki w pracy.
Aby stać się przywódcą wspierającym, należy zadbać o to, by pracownicy dostawali to, czego oczekują, właśnie wtedy, kiedy tego potrzebują, i to tak, aby mogli to wykorzystać. Należy zadbać o wygospodarowanie takiej ilości czasu i pieniędzy, aby móc skutecznie wdrażać nowe idee. Trzeba zatroszczyć się o konsekwentne przekazywanie kluczowych informacji do wszystkich działów organizacji. O zrobienie tego, co tylko możliwe, aby zwiększyć u wszystkich szanse na osiągnięcie sukcesu.
Lider strategiczny musi patrzeć na rzeczywistość zarówno w perspektywie zewnętrznej, jak i wewnętrznej. W pierwszym wymiarze ważna jest znajomość branży, konkurencji i realiów prowadzenia biznesu w burzliwych czasach. Patrząc zaś do wewnątrz, należy jasno informować o strategicznej wizji rozwoju, być może zaangażować innych do jej opracowania, zawsze jednak koncentrując się na dążeniu do jej realizacji. Strategiczne przywództwo to nie tylko decyzje dotyczące osiągnięcia pożądanej pozycji wśród konkurencji, ale także działania, które mają organizację do tego doprowadzić.
Nie jest kwestią przypadku, że ludzie cieszą się dobrym zdrowiem - podobnie jest z organizacjami. Będąc liderem, należy wiedzieć, w jakim stanie fizycznym, emocjonalnym i psychicznym znajduje się organizacja. Będzie trzeba rozwiewać obawy i czasami szczerze rozmawiać z pracownikami o ich ograniczeniach. Należy budować w organizacji poczucie więzi rodzinnej, dbając o to, by pracownicy mieli świadomość, że niezależnie od okoliczności nic jej nie zerwie.
Zaufanie do innych jest kluczem do tego, by inni ufali nam. Czy jasno określasz cele i pozwalasz innym, żeby zdecydowali, jak je osiągnąć? Czy wspierasz dobrą pracę? Czy traktujesz błędy i porażki jak lekcje? Czy dzielisz się odpowiedzialnością? Czy ufasz innym?
Lider nie może wzbudzić zaufania samymi słowami - dokonuje tego działaniem. Trzeba być uczciwym, czyli m.in. przyznawać się do błędów. Ponadto należy dotrzymywać obietnic, mówić o swoich marzeniach i obawach oraz zachować konsekwencję w działaniu. Nie można wykorzystywać strachu do motywowania innych czy marnować energii na poszukiwania kozła ofiarnego.
Przywództwo rozpoczyna się i kończy na liderze opiekunie. Prace należy zacząć od głębokiego zakorzenienia w sobie pragnienia rozszerzenia własnego przywództwa poza swój czas - dbając o to, by podejmowane działania były motorem sukcesu nie tylko obecnie, ale i w przyszłości. Taki jest początek. Koniec to suma całej reszty, jaką zajmuje się lider, wyniki wszystkich podjętych działań - to, co się po sobie zostawia, niezależnie od tego, czy jest lepsze, czy gorsze.
(parafraza, str. 95 - 104) W opisywanym kontekście zadanie lidera polega na poprowadzeniu organizacji w nowym kierunku z punktu, w którym organizacja dobrze funkcjonuje, a jej członkowie są otwarci na wprowadzanie zmian. Może to oznaczać przyjęcie nowej strategii lub modelu biznesowego, wprowadzenie innej technologii czy też opracowanie lub wdrożenie nowych procesów biznesowych i inicjatyw. Należy zdać sobie sprawę, że nawet w organizacji, która jest otwarta na zmiany, można napotkać opór. Kiedy pojawiają się zmiany, zawsze będzie im towarzyszyła dezaprobata. Warto jednak podkreślić, że w tym kontekście opór jest zazwyczaj związany z tym Jak będą wprowadzane zmiany, a nie czy w ogóle powinny się pojawić. W takim wypadku pracownicy będą nieco oporni, ale i wystarczająco otwarci na zmiany.
Jeżeli lider ma poprowadzić organizację w nowym kierunku, kiedy jej pracownicy są otwarci na zmiany, w pierwszej kolejności musi się dowiedzieć, czy dostrzegają potrzebę zmian. Czasami na początku pojawia się ona w wąskim gronie pracowników. Może się pojawić podczas rozmowy przy lunchu lub po godzinach, kiedy pracownicy, kiwając potakująco głowami, zgadzają się, że owszem, istnieje lepszy sposób wykonywania prac - i jeżeli dokładnie nie zbada się, co nim jest, można utracić pozycję.
Współpracując z członkami tego grona, jak i działając poprzez nich, na początku lider powinien:
zaangażować ich w pomoc przy wytyczeniu nowego kierunku działań,
więcej mówić o szansach związanych z nowym kierunkiem i o niebezpieczeństwach utrzymywania dotychczasowego kursu,pomimo że doprowadził on do obecnego rozkwitu.
Pierwszoplanowe role przywódcze:
lider opiekun,
lider ufający,
lider strategiczny,
lider wspierający.
Drugoplanowe role przywódcze:
lider godny zaufania,
lider wychowujący,
lider rozwijający.
Kiedy należy zmienić rolę ? Osiągnąwszy już spore postępy na rzecz zmiany kierunku działań organizacji, kiedy pracownicy realizują swoje cele i wszyscy, ogólnie rzecz biorąc, podążają właściwym kursem, można pomyśleć o zmianie proporcji w odgrywaniu poszczególnych ról przywódczych. Przy tym zabiegu zalecamy rozważenie następujących działań:
wycofać się z ról lidera strategicznego i lidera wspierającego (jeżeli powstały już sieci wsparcia),
wejść w role liderów: wychowującego, rozwijającego i inspirującego.
(cytat, str. 48 - 49) Wychowawcze przywództwo najbardziej się uwidacznia, kiedy poszczególni członkowie organizacji są zmuszeni pracować efektywniej i to w stopniu, który początkowo uważali za nieosiągalny. Lider wychowujący przygotowuje grunt pod sukces za pomocą słów i czynów, pokazując pracownikowi lub uczniowi, jak bardzo o niego dba. Reasumując, kiedy odgrywa się rolę lidera wychowującego, należy:
pracować nad stworzeniem poczucia więzi rodzinnej spajającej członków organizacji,
regularnie sprawdzać, jak każdy się miewa pod względem emocjonalnym, psychicznym i fizycznym,
uczyć się od osób bezpośrednio podległych, zachęcając ich do dzielenia się umiejętnościami,
zachęcać ludzi z otoczenia, aby w większym stopniu dzielili się swoimi umiejętnościami,
koncentrować się na bezpośrednich potrzebach ludzi,
skupiać się na rozwiewaniu obaw innych,
próbować zrozumieć i zmniejszać cudze ograniczenia,
poświęcać czas na pomaganie ludziom poprzez „stopniowe dozowanie” wyzwań, którym muszą stawić czoło,
zapewniać o tym, że niezależnie od okoliczności pozostaniecie „jedną rodziną”,
dbać o to, by głos mniejszości był słyszalny i brany pod uwagę,
zrozumieć ograniczenia własne i pracowników,
w większym stopniu koncentrować się na rozwoju pracowników,
dbać o to, by ludzie czuli się dumni z tego, że się rozwijają,
pokazywać pracownikom postępy, jakich dokonują,
szczerze wypowiadać się o zdolnościach pracowników, kiedy rozmowa dotyczy ich rozwoju.
(parafraza, str. 69 - 83) Kontekst opisywany w niniejszym rozdziale dotyczy sytuacji, w której lider jest zobowiązany lub postanawia założyć nową organizację. W przypadku kiedy prosi się kogoś o objęcie nowo tworzonego stanowiska przywódczego, taka osoba może pochodzić z każdego miejsca w organizacji lub spoza niej. Nowa organizacja może być:
całkowicie nową firmą,
osobnym przedsiębiorstwem działającym w ramach innej spółki,
agencją rządową,
organizacją korzystającą z pracy wolontariuszy,
organizacją non profit,
pionem lub działem organizacji.
Na co zwracać uwagę w pierwszej kolejności: Zakładając nową organizację, rozpalasz w niej po raz pierwszy „światło przywództwa”. Będąc liderem, należy położyć nacisk na trzy kwestie:
proces zakładania organizacji,
skłonienie wszystkich, by podążali w kierunku wyznaczonym przez lidera,
pozyskanie wsparcia pracowników, aby móc skutecznie podążać obranym kursem.
Aby położyć fundament pod przyszły sukces, największe znaczenie ma wykorzystanie czterech ról przywódczych, są nimi:
lider godny zaufania,
lider wychowujący,
lider strategiczny,
lider pracujący.
Drugoplanowe role przywódcze:
lider inspirujący,
lider ufający,
lider wspierający.
Kiedy należy zmienić rolę ? Na pewnym etapie rozwoju nowo powstającej organizacji staje się oczywiste, że organizacja czyni postępy, a oczekiwany sukces jest już blisko. Można wtedy zauważyć, że duża część pracowników podąża w swoich działaniach w wyznaczonym kierunku, rozumie, co należy robić w ramach przydzielonych im ról, by nie zboczyć z kursu, i zaczyna osiągać wyznaczone cele. Na tym etapie, chcąc jeszcze szybciej dążyć do realizacji wyznaczonych zadań, należy przesunąć punkt ciężkości z czterech ról pierwszoplanowych w kierunku ról liderów: ufającego, wspierającego, rozwijającego i lidera opiekuna.
(parafraza, str. 133 - 142) W tym kontekście wymaga się od lidera, by poprowadził w nowym kierunku organizację, która jest w bardzo złej kondycji. (Należy zauważyć, że czasami „nowy” kierunek jest w rzeczywistości „stary”, tylko organizacja zboczyła z kursu). Może to oznaczać potrzebę całkowitej restrukturyzacji lub wymiany wadliwych elementów organizacji, np. strategii, technologii, procesów biznesowych czy inicjatyw. Może się to też wiązać z potrzebą „naprawy” pionu, który nie radzi sobie w wypełnianiu powierzonych mu zadań, lub uzdrowienia organizacji non profit, rządowej czy miejskiej, która przestała realizować stawiane jej cele.
Pierwszoplanowe role przywódcze:
lider godny zaufania,
lider strategiczny,
lider wspierający,
lider pracujący.
Drugoplanowe role przywódcze:
lider opiekun,
lider wychowujący.
Kiedy należy zmienić role ? Na pewnym etapie gruntownej restrukturyzacji będzie można zaobserwować, że podejmowane wysiłki przynoszą skutek. Zauważysz, że spora grupa pracowników nie ma już wątpliwości co do wyznaczonego kierunku, rozumie, co musi robić, by pójść tym kursem, i zaczyna realizować cele wyznaczone im przez lidera.
W tej fazie należy nadal budować warunki potrzebne do realizacji zamierzeń przez zdjęcie akcentu z czterech ról pierwszoplanowych. Jeżeli lider dobrze odegrał rolę lidera strategicznego, wszyscy powinni już mieć jasny obraz nowego kierunku rozwoju. Jeżeli robią postępy i otrzymują niezbędne wsparcie, lider powinien móc teraz zmniejszyć intensywność ról lidera pracującego i wspierającego.
Nadal należy odgrywać rolę lidera godnego zaufania. Organizacja może robić postępy we wprowadzaniu zmian, ale czasem są one nietrwale. Lider musi dbać o zaufanie pracowników, na wypadek gdyby znów musiał podejmować niepopularne decyzje. Ponieważ jednak pracownicy nie tylko rozumieją już nowy strategiczny kierunek działań, ale także odnoszą pierwsze sukcesy, lider może wykorzystać ich zdolności, np. wchodząc w rolę lidera ufającego, i powierzać im większą odpowiedzialność za wprowadzane zmiany. W związku z tym może także zaakcentować rolę lidera rozwijającego i wykorzystać realizowane działania do stworzenia wyjątkowych możliwości rozwojowych. Idąc dalej, uwypuklenie roli lidera wychowującego pozwoli odnieść się do emocjonalnych i psychologicznych efektów ubocznych wprowadzanych zmian. Wreszcie jeżeli pracowników zaczyna już męczyć wprowadzanie zmian w organizacji, lider może wykorzystać rolę lidera inspirującego, aby przypomnieć im, dlaczego muszą pracować tak ciężko i jakie korzyści przyniesie sukces.
(parafraza, str. 151 - 161) Kontekst opisywany w tym rozdziale występuje chyba najczęściej ze wszystkich. Jest to sytuacja, kiedy lider jest proszony o utrzymanie bieżącej ścieżki działania lub stanu organizacji. Kontekst ten zakłada, że wizja, misja i wartości organizacji są ustalone i że są uwzględniane w codziennej pracy. Zadanie lidera polega w tym wypadku zazwyczaj na zachowaniu bieżącej strategii, technologii, procesów biznesowych i inicjatyw. Zakłada się jednak także potrzebę ciągłego podnoszenia wydajności oraz że lider, zachowując dotychczasową ścieżkę czy stan rozwoju organizacji, będzie udoskonalał bieżącą strategię, unowocześniał technologie, w ten czy w inny sposób usprawniał procesy biznesowe oraz wprowadzał nowe inicjatywy.
Na co zwracać uwagę w pierwszej kolejności ? Jeżeli lider otrzymuje zadanie utrzymania bieżącego kursu lub stanu rozwoju organizacji, powinien w pierwszej kolejności skupić się na tym, żeby:
utrzymać lub wzmocnić swoją wiarygodność w ramach organizacji,
podjąć kroki zapewniające, że inni w organizacji pójdą za jego przywództwem.
Pierwszoplanowe role przywódcze
Jeżeli lider chce wykorzystać swoje przywództwo do utrzymania bieżącego kierunku rozwoju, w pierwszej kolejności powinien przekonać pracowników, że będzie kontynuować bieżący kurs organizacji, zabiegając jednocześnie o to, by darzyli go szacunkiem. Można to osiągnąć przez odegranie pięciu ról przywódczych. Te role to:
lider opiekun,
lider ufający,
lider wychowujący,
lider rozwijający,
lider wspierający.
Drugoplanowe role przywódcze:
lider godny zaufania,
lider pracujący.
Kiedy należy zmienić rolę ?
Istnieją trzy czynniki, które mogą wpłynąć na zmianę akcentu w ramach pięciu ról pierwszoplanowych: (1) pracownicy zaczynają się rozglądać za nowymi wyzwaniami lub splot innych okoliczności może wymagać od lidera zmiany kierunku; (2) postępy zaczynają wyhamowywać; (3) dochodzi do znacznej zmiany kontekstu organizacyjnego. Jeżeli pracownicy zaczynają rozglądać się w poszukiwaniu nowych wyzwań lub splot innych okoliczności wymusza zmianę kursu, należy rozważyć, jak dalej rozgrywać pięć ról pierwszoplanowych, jednocześnie poświęcając czas i energię na działania z repertuaru lidera strategicznego. Można:
dzielić się swoimi spostrzeżeniami z innymi,
akceptować wkład pochodzący z innych źródeł,
wskazać ludziom granice, w ramach których działają,
skupić uwagę wszystkich na celu, do którego dąży lider,
pomóc innym skoncentrować się na ogólnej misji, a nie na codziennych problemach i sytuacjach kryzysowych,
śledzić działania konkurencji,
próbować spojrzeć na rzeczywistość z innej perspektywy.
Jeżeli postępy, podobnie jak dynamika organizacji, zaczynają wyhamowywać, należy rozważyć wycofanie się z ról lidera opiekuna, ufającego i lidera rozwijającego, kładąc jednocześnie większy nacisk na role lidera pracującego oraz inspirującego. Jeżeli kontekst organizacyjny ulega poważnym zmianom, należy rozważyć wycofanie się z bieżących zachowań przywódczych na rzecz tych, które zapewniają lepsze dopasowanie do nowego kontekstu.
(parafraza, str. 172 - 182) Opisywany w tym rozdziale kontekst zakłada, że lider jest w organizacji osobą nową i wymaga się od niego utrzymania bieżącego kursu rozwoju lub stanu organizacji. Można tu zaliczyć także dalsze wdrażanie lub podtrzymywanie wcześniej przyjętej strategii, technologii, procesu lub przedsięwzięcia. Lider może być albo osobą całkowicie nową w organizacji, albo pracować w niej od dawna, tylko w innym dziale, a nie w obszarze, w którym poproszono go o objęcie kierownictwa. Warto wspomnieć, że do sukcesu organizacja potrzebuje czegoś więcej niż tylko umiejętności skutecznego wdrażania czy zachowywania ciągłości różnych czynników - potrzebuje ich ciągłego doskonalenia.
Na co zwracać uwagę w pierwszej kolejności ?
W tym kontekście lider przejmuje światło przywództwa po kimś. Mogło być ono wykorzystywane dobrze albo źle. Jakkolwiek by było, światło jest ustawione w kierunku, który ludzie zapraszający lidera do przejęcia sterów chcą utrzymać. Osoby, które zaangażowały lidera, powierzając mu rolę przywódczą, okazały mu zaufanie. Nie oznacza to jednak bezkrytycznego stosunku do jego zdolności lub bezgranicznego zaufania niezależnie od podejmowanych przez niego działań. Lider musi dążyć do podnoszenia swojej wiarygodności i dbać o to, by rzeczywiście prowadzić organizację we właściwym kierunku. Pracownicy, którymi lider będzie zarządzał, dopiero go poznają. Być może lubili poprzedniego lidera, a może nie. Tak czy inaczej, podążali w wyznaczonym przez niego kierunku. Nowy lider będzie musiał zarówno przekonać ich, że akceptuje dotychczasowy kurs organizacji, jak i zdobyć wiarygodność oraz zabiegać o to, by członkowie organizacji poszli za jego przywództwem. Żeby ugruntować i wzmocnić swoją pozycję (treść „zaproszenia”) w organizacji, lider powinien położyć nacisk na pięć ról przywódczych.
Pierwszoplanowe role przywódcze:
lider opiekun,
lider godny zaufania,
lider ufający,
lider rozwijający,
lider wspierający.
Drugoplanowe role przywódcze:
lider wychowujący,
lider pracujący.
Kiedy należy zmienić rolę ? Istnieją trzy czynniki, które mogą nakłonić lidera do zmiany rozłożenia akcentów w odgrywaniu pięciu ról pierwszoplanowych: (1) pracownicy zaczynają się rozglądać za nowymi wyzwaniami lub nowe okoliczności wymagają od lidera zmiany kierunku, (2) postępy zaczynają wyhamowywać lub (3) dochodzi do znacznej zmiany kontekstu organizacyjnego. Jeżeli pracownicy zaczynają się rozglądać w poszukiwaniu nowych wyzwań lub nowe okoliczności wymagają zmiany kursu, należy rozważyć, jak dalej rozgrywać pięć ról pierwszoplanowych, jednocześnie poświęcając czas i energię na działania typowe dla lidera strategicznego można:
dzielić się swoimi spostrzeżeniami z innymi,
akceptować wkład pochodzący z innych źródeł,
wskazać ludziom granice, w ramach których działają,
skupić uwagę wszystkich na celu, do którego dąży lider,
pomóc innym skoncentrować się na ogólnej misji, a nie na codziennych problemach i sytuacjach kryzysowych,
śledzić działania konkurencji,
próbować spojrzeć na rzeczywistość z innej perspektywy.
(cytat, str. 87) Menedżer, a także każdy członek zespołu, muszą bezwzględnie zrozumieć, zdefiniować i uzgodnić role, jakie odgrywają. Można to osiągnąć tylko poprzez odpowiednio ukierunkowaną dyskusję. Ludzie muszą wiedzieć, dlaczego mają odgrywać taką, a nie inną rolę, muszą też znać podstawowe wymagania, jakie im się stawia odnośnie wydajności i wyników.
(cytat, str. 54) Trudności w odkrywaniu prawdziwych talentów mogą być następstwem zajmowania przez pracowników niewłaściwych stanowisk, co wymaga od nich przyjęcia roli niezgodnej z ich naturalnymi predyspozycjami.
(cytat, str. 41) Termin "rola w zespole" opisuje określone zachowania, osobisty wkład i relacje z innymi osobami w pracy. Ze względów praktycznych należy wyraźnie oddzielić rolę pełnioną w zespole od funkcji, jaka została wyznaczona pracownikowi. Ta ostatnia odnosi się do umiejętności technicznych i wiedzy operacyjnej, którą musi posiadać osoba znajdująca się na danym stanowisku.